4- ĐƯỢC VÀ MẤT

Tự thắng tốt đẹp hơn…

Câu này Phật dạy khi ngụ tại Kỳ Viên, liên quan đến một Bà-la-môn đã hỏi về được và mất. Một Bà-la-môn, thắc mắc chắc là Thế Tôn chỉ biết có được chứ không biết mất. Và ông ta đi hỏi Phật, được Phật trả lời:

- Bà-la-môn! Ta biết cả hai được và mất.

- Vậy thì xin Ngài nói cho con về mất.

Phật nói kệ sau:

                Những thứ không ích lợi
                Gồm: thứ nhất, ngủ muộn,
                Biếng lười chiếm thứ hai,
                Thứ ba, ánh trăng soi,
                Thứ tư giàu sang mãi,
                Thứ năm, hay đi lại,
                Sáu, vụng trôm vợ người.
                Chạy theo những việc ấy,
                Hỡi này, Bà-la-môn,
                Ngươi sẽ được những thứ,
                Không ích lợi cho mình.

Bà-la-môn nghe xong ca ngợi Thế Tôn:

- Hay thay! hay thay! Đấng Đạo sư của mọi người! Bậc Lãnh đạo của mọi người! Ngài thật biết cả hai được và mất.

- Thật thế Bà-la-môn! Không ai biết rành hơn ta về mất.

Rồi Thế Tôn xét xem làm cách nào chuyển hóa được ông Bà-la-môn, Ngài hỏi:

- Bà-la-môn, ông sống bằng nghề gì?

- Bằng nghề cờ bạc, ngài Cồ-đàm ạ.

- Thế ai được, ông hay người kia?

- Khi thì con, khi thì người kia.

- Bà-la-môn, chiến thắng kẻ khác là một việc tầm thường, chiến thắng như thế đâu có lợi lạc gì. Nhưng người nào thắng lướt Dục lạc và tự thắng mình, thì chiến thắng như thế lợi lạc hơn, không ai có thể đánh bại mình.

Và Phật đọc Pháp Cú:

                    (104)   Tự thắng, tốt đẹp hơn,
                                Hơn chiến thắng người khác.
                                Người khéo điều phục mình,
                                Thường sống tự chế ngự.

                    (105)     Dầu thiên thần, Thát bà,
                                Dầu Ma vương, Phạm thiên,
                                Không ai chiến thắng nổi,
                                Người tự thắng như vậy.