TẮC 36: TRƯỜNG SA CỎ THƠM HOA RỤNG

GIẢI THÍCH: Đại sư Chiêu Hiền ở Lộc Uyển Trường Sa kế thừa Nam Tuyền, cùng Triệu Châu, Tử Hồ đồng bạn. Sư cơ phong nhanh nhẹn, có người hỏi kinh lấy kinh đáp, cần tụng dùng tụng đáp. Nếu ông cần tác gia thấy nhau thì dùng tác gia thấy nhau. Ngưỡng Sơn bình thường cơ phong thật là bậc nhất, một hôm cùng Trường Sa xem trăng, Ngưỡng Sơn chỉ mặt trăng nói: Mỗi người trọn có cái này, chỉ vì dùng chẳng được. Trường Sa bảo: Được rồi ta dùng thay cho ông. Ngưỡng Sơn nói: Sư thúc dùng xem! Trường Sa cho một đạp té nhào. Ngưỡng Sơn đứng dậy nói: Sư thúc giống như con cọp. Người sau gọi là con cọp Sầm. Một hôm nhân đi dạo núi về, Thủ tọa cũng là người trong hội của Sư, hỏi: Hòa thượng đi đâu về ? Trường Sa đáp: Đi dạo núi về. Thủ tọa hỏi: Đến chỗ nào đi về ? Trường Sa đáp: Trước tùy cỏ thơm đến, sau theo hoa rụng về. Phải là người ngồi đoạn mười phương mới được. Cổ nhân ra vào chưa từng chẳng lấy việc này làm niệm. Xem kia chủ khách lẫn xoay, đương cơ chặt thẳng, mỗi bên chẳng dung. Đã là đi dạo núi, tại sao hỏi đến chỗ nào đi về ? Nếu là Thiền tăng thời nay liền đáp đến đình Giáp Sơn về. Thấy rõ cổ nhân không có mảy may đạo lý so sánh, cũng không có chỗ trụ trước, vì thế nói “trước tùy cỏ thơm đến, sau theo hoa rụng về”. Thủ tọa thể theo ý kia nói: Rất giống ý xuân. Trường Sa bảo: Cũng hơn giọt sương thu trên hoa sen. Tuyết Đậu nói: Tạ đáp thoại. Đó là thế cho lời rốt sau, cũng rơi vào hai bên, mà cứu cánh chẳng ở hai bên. Thuở xưa có Tú tài Trương Chuyết xem kinh Thiên Phật Danh, hỏi Trường Sa: Trăm ngàn chư Phật chỉ nghe danh, chưa biết ở quốc độ nào, lại có giáo hóa hay không ? Trường Sa đáp: Lầu Hoàng Hạc sau khi Thôi Hạo đề thi, Tú tài từng đề hay chưa ? Chuyết đáp: Chưa từng đề. Trường Sa bảo: Được rảnh đề lấy một thiên cũng tốt. Con cọp Sầm bình sanh vì người thường là châu hồi ngọc chuyển, cần người đối diện liền hội.

 TỤNG:     Đại địa tuyệt tiêm ai

                Hà nhân nhãn bất khai

                Thủy tùy phương thảo khứ

                Hựu trục lạc hoa hồi

                Luy hạc kiều hàn mộc

                Cuồng viên khiếu cổ đài

                Trường Sa vô hạn ý.

                 Đốt!

DỊCH:       Đại địa không mảy bụi

                Người nào mắt chẳng khai

                Trước tùy cỏ thơm đến

                Sau theo hoa rụng về

                Hạc gầy đậu cây lạnh

               Vượn cuồng kêu cổ đài

               Trường Sa ý vô hạn.

                Đốt!

GIẢI TỤNG: Hãy nói công án này cùng “Ngưỡng Sơn hỏi Tăng vừa rời chỗ nào đến, Tăng thưa Lô Sơn đến, Ngưỡng Sơn hỏi từng đến Ngũ Lão Phong chăng, Tăng thưa chẳng từng đến, Ngưỡng Sơn nói Xà-lê chưa từng dạo núi”, biện trắng đen xem là đồng là khác ? Đến trong đây phải là bộ máy hỏng, ý thức mất, núi sông đất liền cỏ cây người súc không còn ít phần rỉ chảy. Nếu chẳng như thế, cổ nhân gọi đó vẫn còn ở trong cảnh giới thắng diệu. Vân Môn nói: “Dù được sơn hà đại địa không còn một mảy may lỗi lầm vẫn là “chuyển cú”, chẳng thấy tất cả sắc mới là ‘bán đề’, lại phải biết có cơ hội toàn đề then chốt hướng thượng mới biết ngồi an.” Nếu thấu được như trước núi là núi, nước là nước, mỗi cái ở bản vị của nó, mỗi cái bày hiện bản thể, như cái vỗ của người mù. Triệu Châu nói: “Gà gáy sớm tỉnh dậy, buồn thay còn lân đận, chiếc quần đùi áo lót vẫn không, hình tướng ca-sa có chút ít. Quần không trôn, khố chẳng miệng, trên đầu tro xanh năm ba đấu, vốn vì tu hành lợi tế người, ai biết trở thành kẻ vô dụng.” Nếu được chân thật đến cảnh giới này thì “Người nào mắt chẳng khai”. Dù cho bảy điên tám đảo, tất cả chỗ đều là cảnh giới này, đều là thời tiết này, mười phương bầu trời rỗng, bốn mặt cửa cũng không. Vì thế nói “Trước tùy cỏ thơm đến, sau theo hoa rụng về”. Tuyết Đậu thật là khéo léo, chỉ đến bên phải dán một câu, bên trái dán một câu, liền thành bài thi, “Hạc gầy đậu cây lạnh, vượn cuồng kêu cổ đài”. Tuyết Đậu dẫn đến đây tự biết ló đuôi, bèn nói “Trường Sa ý vô hạn, đốt”, như đang mộng chợt tỉnh. Tuyết Đậu tuy hạ một tiếng hét cũng chưa được gột sạch. Nếu là Sơn tăng thì chẳng vậy, “Trường Sa ý vô hạn, đào đất lại chôn sâu”.