Sát na chẳng lìa

Thiền sư Động Sơn đắp y đến từ giã thiền sư Vân Nham ra đi. Vân Nham hỏi :
- Ông định đi đâu ?
- Con muốn đổi chỗ đi tham học.
Một bát cơm ngàn nhà, du tăng muôn dặm xa (nhất bát thiên gia phạn, cô tăng vạn lý du), nhưng bây giờ con chưa biết mình phải đi đâu.

- Có phải ông muốn đi Hồ Nam không ?
- Không !
- Hay là ông muốn về nhà ?
- Cũng không.
Thiền sư Vân Nham hỏi không ra nguyên nhân, cho nên đổi vấn đề :
- Bao giờ ông trở lại đây ?
- Đợi khi nào con tìm không được chỗ ở, con sẽ trở lại đây ngay !
Vân Nham cảm được tâm Động Sơn đã có chủ tể, nếu cứ ở trên vấn đề bàn luận tới lui sẽ kẹt trên phương diện đối đãi, cho nên cảm khái nói :
- Ông rời chỗ này, pháp giới rộng thênh thang, nếu muốn trở lại gặp ta, thật không phải là chuyện dễ !
Động Sơn chấp tay thưa :
- Trọn ngày gặp nhau, thực ra sát-na chưa từng đối diện; ức kiếp cách nhau mà sát-na chẳng lìa nhau.
Động Sơn nghe xong, không thèm xoay đầu nhìn lại, ra đi ngay, Vân Nham lặng lẽ nhìn theo lưng ông ta đến khi khuất bóng.

Lời bình :

Đệ tử từ giã muốn đổi chỗ đi tham học, đó là chuyện bình thường, nhưng không có mục tiêu mà muốn du phương đó là điều không hợp lý. Nhưng Động Sơn ở chỗ Vân Nham mấy mươi năm tham học tìm một chỗ ở, chỗ ở ấy là cảnh giới tịch diệt vĩnh hằng. Cho nên thiền sư Vân Nham nói rằng từ nay về sau gặp nhau không phải dễ, nhưng Động Sơn không cô phụ công sức của Vân Nham, cuối cùng ngài kết luận : “Dù cho ức kiếp không gặp nhau mà một phút giây chưa từng lìa nhau !”