MỘT THOÁNG MƯA XUÂN

NGUYÊN TÁC HÁN VĂN

    塊雨

    塊雨條風三月天

    暖風何處不陶然

    途中多少尋芳客

    誤聴黃鸎作杜鵑,

    KHỐI VŨ

    Khối vũ điều phong tam nguyệt thiên,

    Noãn phong hà xứ bất đào nhiên?

    Đồ trung đa thiểu tầm phương khách,

    Ngộ thính hoàng oanh tác đỗ quyên. 
                        

    DỊCH XUÔI:

 Phương Đông phương Tây cùng lất phất một cơn  mưa nhỏ

 Hướng Nam hướng Bắc đều hây hẩy một trận gió thoảng qua. Đây đúng là ngày xuân trong tháng ba,

Gió ấm áp thổi, không luận là đến phương nào cũng làm lòng người ngây ngất.

Trên đường kẻ qua người lại không ngớt, họ đi tìm cảnh đẹp mùa xuân.

Hạng người này nghe lầm tiếng hoàng oanh hót cho là tiếng đỗ quyên.

    DỊCH THƠ:

    MỘT THOÁNG MƯA XUÂN

    Mưa xuân trong tiết tháng ba

    Gió xuân ấm áp làm ngây ngất lòng?

    Tìm xuân bao khách trên đường,

   Nghe hoàng oanh hót ngỡ rằng đỗ quyên.

  BÌNH:

Nhà thơ dùng ngọn bút chạm trổ ngày xuân đẹp như tranh: cảnh sắc hợp lòng người và tâm tình tế nhị của khách du xuân.

Khối vũ điều phong tam nguyệt thiên, gió mưa là chuyện bình thường, là điều thường thấy trong thơ. Thế nhưng, khối vũ là cách nói bóng bẩy của một thoáng mưa trong tiết thanh minh; điều phong là gió xuân ấm áp bất chợt thổi, tức Xuy diện bất hàn dương liễu phong (gió dương liễu thổi mát mặt mà chẳng lạnh), gió giống như dương liễu, cũng na ná mỗi cành dương liễu phe phẩy. Đây chính là đặc điểm của ngày xuân trong tiết tháng ba.

Noãn phong hà xứ bất đào nhiên nghĩa là gió ấm thổi lên thân thể con người, thổi nhè nhẹ khiến người ta có cảm giác lâng lâng, trạng thái dường như say rượu. Câu này cũng có hiệu quả như câu Gió êm đã ngấm say lòng khách (Noãn phong xuy đắc du nhân túy) trong bài đề Lâm An để của Lâm Thăng đời Nam Tống.

Đồ trung đa thiểu tầm phương khách, Ngộ thính hoàng oanh tác đỗ quyên. Từ cảnh xuân mô tả đến người du xuân. Trên đường khách qua lại tấp nập tợ hồ như đi tìm cảnh đẹp mùa xuân, nhưng lầm nhận tiếng hoàng oanh kêu là tiếng đỗ quyên. Tiếng kêu của đỗ quyên trong cổ thi đặc biệt chỉ âm thanh gần giống như Bất như quy khứ, cùng với nỗi lòng kẻ tìm xuân chẳng hợp điệu chút nào. Như thế sẽ phát sinh hiệu quả vô cùng trái ngược, lý do là mặc dù mọi người đi tìm xuân, nhưng lại có người không hẳn đắm mình vào niềm vui du xuân, trái lại luôn luôn khắc khoải chẳng bằng về đi. Nỗi nhớ nhung trong lòng lấn áp chỗ nghe của tai, cho nên lầm nhận tiếng hoàng oanh mà cho là tiếng đỗ quyên, nghĩa là đang khi mùa xuân mà lầm cho là mùa hè.          

Người tham thiền cũng lại như thế, mặc dù đã đạt được nhanh cảnh giới ngộ đạo (một thoáng mưa xuân), nhưng trên đường về còn lắm lối tẻ nên phải hết sức cẩn thận để không bị lầm.