TỪ BI

Có ba anh em, tuy không xuất gia nhưng thích tham thiền. Do đó theo học thiền với thiền sư Phật Quang. Lâu ngày, vì muốn tìm cảnh ngộ cao hơn nên hẹn cùng nhau đi hành cước.

Một hôm, vào lúc trời chiều, ba anh em tá túc ở một thôn trang, gặp phụ nữ nhà này vừa chết chồng, nuôi đàn con bảy đứa. Ngày thứ hai, lúc ba anh em sắp lên đường, người em út nói với hai anh :

- Hai anh đi tham học đi ! Em quyết định ở lại đây không đi nữa.

Hai người anh thấy em mình đổi ý vô cùng bất mãn, cho rằng thật không có chí khí, ra ngoài tham học vừa thấy một góa phụ đã động tâm quyến luyến. Giận quá, phất tay áo mà đi. Người phụ nữ góa này một mình nuôi bảy đứa con dại, thật không phải chuyện dễ, may có ông sư đệ này tình nguyện giúp đỡ.

Cô ta thấy sư đệ thứ ba là một nhân tài bèn tự nguyện kết thân. Sư đệ thứ ba nói :

- Chồng cô mới chết chưa lâu, chúng ta kết hôn liền thật không tốt, cô nên giữ hiếu với chồng ba năm, rồi hãy tính chuyện này.

Sau ba năm, cô đưa ra yêu cầu kết hôn. Sư đệ lại nói :

- Nếu tôi kết hôn với cô, thật có lỗi với chồng cô, để tôi giữ hiếu với ông ta ba năm đã !

Sau ba năm, cô nàng lại yêu cầu kết hôn, sư đệ này một lần nữa lại khéo léo từ chối :

- Vì muốn tương lai chúng ta được hạnh phúc mỹ mãn không hổ thẹn trong lòng, chúng ta hãy vì chồng cô mà giữ hiếu ba năm nữa rồi kết hôn.

Ba năm, ba năm, lại ba năm, trải qua chín năm con trai con gái nhỏ xíu bây giờ đã lớn khôn. Sư đệ thấy lòng giúp đỡ của mình đã hoàn thành, liền từ biệt người đàn bà nọ lên đường cầu đạo.

Lời bình :

Vị sư đệ thứ ba này thích tham thiền, tuy ông không vào núi ngồi thiền, ngược lại còn phục vụ người đàn bà góa mà không bị ngũ dục lục trần của thế gian xoay chuyển và còn chuyển cõi uế thành cõi tịnh. Có thể nói rằng vị sư đệ thứ ba này mới là chơn chánh hiểu được thiền cơ. Nghĩa là thiền giả nếu hay hoạt dụng, giống như con thuyền trên biển khổ, đèn sáng trong đêm tối, đó mới là mưu kế hay cứu đời.