THIỀN KHÔNG PHẢI VẤN ĐÁP

Có một thiền sư viết hai câu cho đệ tử tham cứu. Hai câu ấy như sau :
- Hai người dầm mưa đi, vì sao một người không ướt ?
Các đệ tử lần lượt bàn luận.
Vị thứ nhất nói : “Hai người đi trong mưa, có một người không ướt là vì người ấy mặc áo mưa”.
Vị thứ hai nói : “Người không ướt có gì lạ đâu, vì trận mưa cục bộ – một bên mưa, một bên không mưa”.

Vị thứ ba đắc ý nói : “Huynh sai rồi, trận mưa dầm dề làm gì có chuyện cục bộ ? Sở dĩ người không ướt là vì người ấy vào nhà đụt mưa”.
Mỗi vị một câu, dường như vị nào cũng có lý, nhưng chưa đúng ý thiền sư.
Sau cùng, thiền sư nói :
- Các ông chấp vào câu “Một người không ướt”, mà tranh luận mãi không thôi. Bởi tranh luận cho nên cách xa chân lý. Kỳ thật, người không ướt không ngoài hai người đang đi trong mưa.

Lời bình :

Muốn bàn thiền, không phải từ phương diện hỏi mà đáp, phải từ phương diện chẳng hỏi mà thể hội. Ngữ lục nhà thiền có ngàn quyển, xem ra đều là giáo học vấn đáp. Kỳ thật, có lúc hỏi mà không đáp, đáp cũng không cần hỏi. Hỏi đáp có sự tranh luận, hỏi đáp không phải là lời đoán chừng, ngoài sự trả lời, có cái ấy chăng ?