Đến Chỗ Nào

Có lần thiền sư Động Sơn đến thăm thiền tăng Đức Chiếu bệnh nặng, Đức Chiếu bèn xin thiền sư Động Sơn chỉ dạy :
- Bạch thầy ! Sao thầy không từ bi cứu một người đệ tử thật tâm học đạo ? Thầy nhẫn tâm thấy đệ tử của thầy ra đi không sáng suốt sao ?
Động Sơn hỏi :
- Ông là đệ tử của ai ?

Đức Chiếu đáp :
- Đệ tử của nhà đại xiển-đề (dụ cho người không có Phật tánh).
Thiền sư Động Sơn trầm tư không nói, hai mắt lom lom Đức Chiếu. Đức Chiếu hết sức sốt ruột, hỏi :
- Khi bốn núi đã đến bên cạnh, bạch thầy ! Con phải làm thế nào mới tốt ?
- Hồi trước ta cũng từ nhà ấy đến đây.
- Nếu như thế, con và thầy gặp nhau trong nhà ấy, xin hỏi thầy, con và thầy gặp nhau tránh né hay không gặp nhau mà tránh né ?
- Không gặp nhau mà tránh né.
- Không tránh né, vậy thầy bảo con đến chỗ nào ?
- Ngũ thú lục đạo, mười pháp giới, nơi nào cũng là đường, cần gì lo buồn. Nếu ông không phóng tâm, ông hãy đến khai khẩn ruộng gieo lúa đi !
Đức Chiếu nghe xong, nói một tiếng :
- Bạch thầy ! Con xin giã từ thầy.
Sau đó ngồi ngay tại chỗ dường như đã kiệt sức, rồi tịch diệt.
Thiền sư Động Sơn dùng gậy quơ trước mặt ông ta ba cái, nói :
- Tuy ông có thể ra đi như thế, nhưng không trở lại được.

Lời bình :

Thiền tăng Đức Chiếu duyên đời sắp hết, bệnh nặng nằm trên giường mà vẫn không quên tìm con đường ra ngoài sanh tử. Như ông ta nói : “Khi sanh, già, bệnh chết đến, phải làm thế nào mới tốt ?”. Thiền sư Động Sơn chỉ dạy cho ông “Nơi nào cũng là đường”, nhưng có một điều là con đường chánh không phải ai cũng tìm được. “Khẩn đất gieo lúa”, đó mới là vấn đề mà người tu đạo phải chú ý. Đức Chiếu an tâm nhập diệt, đó là nói lên ông ta đã tìm ra con đường, nhưng thiền sư Động Sơn nói rằng ông đi được như thế mà không trở lại được. Đủ thấy rằng dù cho thiền giả nếu muốn đến đi tự do, cũng không phải là chuyện dễ !