KINH PHÁP HOA - PHẨM TỰA (tt)

CHÁNH VĂN:

4. Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn, hàng Tứ chúng vây quanh cúng dường, cung kính ngợi khen tôn trọng, vì các vị Bồ tát mà nói Kinh Đại thừa tên là "Vô Lượng Nghĩa Giáo Bồ Tát Pháp Phật Sở Hộ Niệm".

Nói Kinh này xong, đức Phật ngồi xếp bằng nhập vào chánh định "Vô Lượng Nghĩa Xứ", thân và tâm của Phật đều không lay động.

Khi đó trời mưa hoa Mạn đà la, hoa Ma ha mạn đà la, hoa Mạn thù sa, hoa Ma ha mạn thù sa để rải trên đức Phật cùng hàng đại chúng, khắp cõi Phật sáu điệu vang động.

Lúc bấy giờ trong chúng hội, các hàng Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, Cận sự nam, Cận sự nữ, Trời, Rồng, Dạ xoa, Càn Thát Bà, A Tu La, Ca Lầu La, Khẩn Na La, Ma Hầu La Già, Nhơn, Phi nhơn và các Tiểu Vương cùng Chuyển Luân Thánh Vương, các đại chúng ấy đều đặng thấy việc chưa từng có, vui mừng chắp tay một lòng nhìn Phật.

GIẢNG:

Tựa riêng của Kinh Pháp Hoa là nguyên do phát khởi Kinh này. Như vậy trước khi nói Kinh Pháp Hoa đức Phật nói Kinh "Vô Lượng Nghĩa Giáo Bồ Tát Pháp Phật Sở Hộ Niệm".

Kinh Vô Lượng Nghĩa là nghĩa vô lượng không có lường nổi, là pháp giáo hóa chỉ dạy cho hàng Bồ tát, là chỗ Phật thường hộ niệm, thường giữ gìn. Tại sao nói Kinh Pháp Hoa không nói thẳng đi, lại nói Kinh Vô Lượng Nghĩa trước, có ý nghĩa gì? Mà Kinh gì là Kinh Vô Lượng Nghĩa? Trong tạng Kinh cũng có bài Kinh Vô Lượng Nghĩa ngắn gọn do Ngài Đàm Ma Già Đà Da Xá thời Nam triều dịch khoảng năm 481, Kinh này nói: "Phiền não của chúng sanh vô lượng, cho nên Phật nói pháp cũng là vô lượng. Vì nói pháp vô lượng nên nghĩa cũng vô lượng, cái vô lượng nghĩa đó vốn sanh từ một pháp, pháp đó là vô tướng”. Đó là ý bài kinh Vô Lượng Nghĩa, nhưng ở đây kinh này nói đủ là Kinh Vô Lượng Nghĩa Giáo Bồ Tát Pháp Phật Sở Hộ Niệm, mà không kể bài kinh đó ra, chỉ nêu tựa thôi. Đây là một ý ngầm chỉ chỗ nghĩa vô lượng, thì làm sao nói hết, làm sao nghĩ cho cùng, nghĩ cho đến. Như vậy ngay tên đó muốn nhắn nhủ mình cái gì?

Tức muốn nghe Kinh Pháp Hoa phải khéo nghe ngoài lời nói, nghe ngoài cái tình thức suy tư, cho nên trước khi nói Pháp Hoa Phật nói Kinh Vô Lượng Nghĩa. Bởi vì, nếu dùng ngôn ngữ nói được hết, dùng tình thức mà suy nghĩ đến thì nó thuộc về hữu hạn, chứ đâu thành vô lượng. Mà đã là vô lượng nghĩa thì có chỗ nào thiếu không? Nghĩa vô lượng là hiển bày khắp chỗ, chỗ nào cũng có, không có tính kể, gió thổi, lá rụng, sum la vạn tượng đầy đủ. Vậïy thì cái gì cũng đang diễn bày cái nghĩa vô lượng đó hết, đâu có thiếu. Cần gì phải mở miệng nói. Do đó có vị Tăng hỏi Thiền sư Duy Chánh:

- Thầy là Thiền sư, sao thầy không nói thiền?

Thiền sư bảo:

- Ngày đêm nhờ vạn tượng diễn bày thôi, ngôn ngữ có gián đoạn, còn pháp này thì vô tận cho nên gọi là tạo hóa vô tận tạng.

Vạn tượng sum la hiển bày tất cả, nếu khéo nghe thì lúc nào cũng nghe được hết, đó mới gọi là cái kho vô tận. Thấy được cái đó là thấy được nghĩa vô lượng, nó trùm khắp mọi nơi không thiếu. Đó cũng là ngầm chỉ cái diệu của tâm pháp chân thật, Diệu pháp là như vậy.

Chính pháp này là pháp dạy cho hàng Bồ tát, là chỗ Phật thường hộ niệm, thường giữ gìn. Cũng giống như hạt châu trên búi tóc của ông Vua, phần sau Kinh Pháp Hoa có nói. Ông Vua có hạt châu quý ở trên búi tóc, hạt châu đó không phải đụng ai cho đó, không có vọng cho người, mà phải cho người đúng cơ. Do đó, ở đây muốn nhấn mạnh lại, mình cũng phải chuẩn bị tâm, lắng lòng để đón nhận pháp Phật muốn nói. Bởi vậy, trước khi nói Pháp Hoa Ngài nói Kinh Vô Lượng Nghĩa Giáo Bồ Tát Pháp Phật Sở Hộ Niệm. Nói Kinh này xong Ngài lại nhập định Vô Lượng Nghĩa Xứ, thân và tâm Phật đều không lay động. Chỗ vô lượng đó có dễ dòm thấy chưa? Rồi ở đây thân và tâm của Phật đều không lay động, đó là muốn nhắc mình cái gì?

Nhắc mình trước khi muốn nghe kinh này cũng phải lắng lòng, để cho tạp niệm lăng xăng nó tạm dừng đi thì mới dễ thâm nhập Pháp Hoa này. Cho nên ở đây mới là mở màn thôi mà đã thấy tâm và cảnh đều nhiệm mầu, không thể nghĩ bàn. Lại có điểm đặc biệt, trong cái chỗ không nói đó nhưng cảm trời mưa hoa, đất sáu điệu vang động, tức là lúc này quên thân tâm, lặng lẽ mà chỗ lặng lẽ đó không phải hoàn toàn giống như là không ngơ, như là cây đá chết.

Mưa hoa gồm bốn thứ hoa là:

- Hoa Mạn đà la: hoa sen trắng.

- Hoa Ma ha mạn đà la: hoa sen trắng lớn.

- Hoa Mạn thù sa: hoa sen đỏ.

- Hoa Ma ha mạn thù sa: hoa sen đỏ lớn.

Rồi đất chấn động sáu điệu. Đất chấn động, đó là gì? - Tức là đất tâm chấn động, mà mình chưa chấn động chút nào hay sao? Cho nên nghe tới chỗ đó mới thấy cái gì sâu xa trong chỗ im lặng của Phật không phải im lặng suông, mà im lặng đó gọi là im lặng vi diệu, im lặng sấm sét, im lặng chấn động cả đất tâm Chính cái im lặng đó phá đổ cái mầm mống vô minh trong mình, như vậy đó là mở ra cảnh giới không thể nghĩ bàn.

Trong chúng hội thấy được điều đó là điều chưa từng có, cho nên ai nấy lòng đều vui mừng, nhưng cũng không hiểu lý do nên chắp tay một lòng nhìn Phật, để trông chờ Phật sắp nói điều gì đặc biệt mà hiện tướng lạ như vậy. Vậy thì tất cả hãy một lòng trông chờ xem!

CHÁNH VĂN:

5. Bấy giờ, đức Phật từ nơi tướng lông mày trắng giữa chặng mày phóng ra luồng hào quang chiếu khắp cả một muôn tám nghìn cõi ở phương Đông, dưới thời chiếu đến địa ngục A Tỳ, trên suốt thấu trời Sắc Cứu Cánh. Chúng ở cõi này đều thấy cả sáu loài chúng sanh ở các cõi kia. Lại thấy đức Phật hiện tại nơi các cõi kia và nghe Kinh pháp của các đức Phật ấy nói. Cùng thấy nơi các cõi kia, các hàng Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, cận sự nam, cận sự nữ, những người tu hành đắc đạo.

Lại thấy các vị đại Bồ tát dùng các món nhơn duyên, các lòng tin giải, các loại tướng mạo mà tu hành đạo Bồ tát. Lại thấy các đức Phật nhập niết bàn. Lại thấy sau khi các đức Phật nhập niết bàn, đem xá lợi của Phật mà dựng tháp bằng bảy báu.

GIẢNG:

Đến đây Phật từ nơi lông trắng giữa chặng mày đó phóng ra hào quang chiếu suốt cả một muôn tám nghìn cõi phương Đông, suốt cả địa ngục từ dưới đất, trên suốt trời Sắc Cứu Cánh. Chúng ở cõi này thấy sáu loài chúng sanh ở các cõi kia, thấy hiện trạng đạo tràng nơi các đức Phật ở cõi kia, thấy Bồ tát tu hành, thấy Phật nhập niết bàn rồi chúng dựng tháp xá lợi, như vậy ở đây muốn hiện bày cảnh giới gì?

Bởi vì trước khi nói Pháp Hoa để chỉ bày Tri Kiến Phật, là chỗ ngoài lời nói, ngôn ngữ không thể diễn tả hết, cho nên ở đây mới dùng hình ảnh ánh sáng này phóng ra, để nói lên một ý nghĩa ngoài ngôn ngữ, khiến cho người thầm nhận. Tức nhân tướng đó mà thầm nhận cái gì đặc biệt không thể nói. Ánh sáng này chúng ta trông như là ánh sáng của Phật Ngài phóng ra thôi, nhưng mình có ánh sáng này không? Ánh sáng đó nếu chỉ Phật có, còn mình không có phần thì Phật phóng chỉ cho ai? Đó là muốn nhắc nhở mỗi người cũng có ánh sáng đó không thiếu. Ánh sáng đó là TRÍ TUỆ THỰC TƯỚNG VÔ TƯỚNG. Trí tuệ đó là bặt niệm phân biệt đối đãi hai bên, cho nên phóng từ nơi lông trắng giữa chặng mày, là chỉ nó ở giữa không kẹt hai bên. Nếu mình thấy ánh sáng xanh vàng đỏ trắng gì đó thì ánh sáng đó là ánh sáng sanh diệt thôi, phóng ra nó có tướng rồi cũng mất. Mà muốn cảm nhận ánh sáng trí tuệ thật tướng đó thì phải quên niệm phân biệt hai bên liền thấy được suốt các cõi nước trước mắt chứ gì! Mở sáng trí tuệ đó thấy tất cả không còn ranh giới, cho nên ngồi đây mà thấy các cõi Phật từ phương Đông, gồm vô lượng cõi nước hết ranh giới, bặt niệm phân biệt. Còn mình niệm phân biệt vẫn còn cho nên ngồi đây thấy ngoài kia là có ranh giới rồi, làm sao thấy vô lượng cõi nước kia.

Mà trong ánh sáng đó thì tất cả phàm thánh đều đủ trong đó hết. Sáu đạo chúng sanh cũng có trong đó, các Tỳ kheo, Tỳ kheo ni tu hành đắc đạo cũng có, các vị Bồ tát tu hành đạo Bồ tát cũng có trong đó. Như vậy có phải tìm đâu xa, chỉ cần quên niệm phân biệt bên đây bên kia thì ngay đó rõ được ánh sáng này, tự tâm sáng tỏ liền. Và như vậy thì ánh sáng này nó suốt từ địa ngục A Tỳ, trên trời hữu đảnh, không có chỗ nào thiếu ánh sáng đó. Ngay trong địa ngục cũng có ánh sáng đó nữa. Nghĩa là cho đến tận chỗ tâm hồn đen tối của mình cũng có ánh sáng đó. Nếu khéo bặt niệm phân biệt thì từ chỗ tăm tối của nơi tâm mình nó cũng không thiếu, nó suốt hết. Vậy ngay trong khoảng ánh sáng phóng ra thì cái gì thấy? - Mắt thấy! Đó là muốn đánh thức từ nơi con mắt này, nơi tánh thấy này mình khéo nhận thì nó đầy đủ hết.

Còn điểm đặc biệt nữa là Phật phóng ánh sáng đó mà có thâu lại chưa? Tức là bây giờ cũng còn, còn đợi chờ đó, sẵn đó ai cũng có quyền thấy được, vì Phật chưa thâu lại. Đó là điểm mà người đọc Kinh Pháp Hoa ít ai để ý!

Phật phóng ánh sáng đó, phóng trong lúc nào? - Trong lúc nhập định thân tâm chẳng động. Vậy nói lên ý nghĩa gì?

Thân tâm chẳng động là nghĩa tịch. Tức lặng lẽ mà phóng ánh sáng, là chiếu soi. Lặng lẽ mà chiếu soi rõ ràng. Tức là đầy đủ hai nghĩa tịch và chiếu. Tâm của mình nếu đầy đủ hai nghĩa tịch và chiếu thì đó là tâm Phật.

Mình thường thường theo chiếu mà quên tịch, còn có khi chìm trong tịch mà quên chiếu. Cho nên tịch tịch một hồi lâu thì gục gặc cái đầu, còn nếu theo chiếu một lúc rồi thì nó chiếu cả tới thành phố bên Mỹ, bên Tây và quên tịch luôn. Phải đầy đủ tịch và chiếu thì ngay đây hiện tiền sáng ngời đầy đủ tâm Phật rõ bày. Vì vậy ở đây Phật nhập định, trong nhập định đó thì chiếu soi tất cả. Nếu mình tu mà nó được tương ưng hai nghĩa đó: tịch và chiếu, thì đảm bảo nơi đây ngộ đạo dễ dàng, Tri Kiến Phật thấy cũng dễ, không xa. Còn mình theo ánh sáng Phật phóng ra đó rồi thấy đủ cảnh giới này, cảnh giới kia, thấy tuốt cõi trời, lúc đó quên nghĩa tịch hồi nào không hay.

Nếu nói theo Kinh Kim Cang đó là có chỗ trụ. Ở đây phải chiếu mà không rời cái nghĩa tịch, tức chiếu mà vô trụ, như vậy mới thấy Phật phóng ánh sáng hiện đủ, nhưng mà Ngài chẳng rời thân tâm bất động. Mình tu hành cũng vậy, phải đầy đủ hai nghĩa tịch và chiếu đó thì đúng, còn nghiêng một bên là sai.

Do đó, một ánh sáng này thôi thì đức Phật đã truyền cái gì cho mình rồi? - Truyền cái Diệu tâm Niết bàn, chánh pháp nhãn tạng cho rồi, chớ đâu phải tìm cái gì khác nữa. Mình nghe truyền Diệu tâm Niết bàn hay Chánh pháp nhãn tạng, tưởng gì cao siêu ở cõi nào đâu, không ngờ ngay đây thôi. Như vậy Ngài phóng ánh sáng đó, cùng với chuyện đưa cành hoa sen có khác nhau không? Phóng ánh sáng đó cũng là khơi dậy cái thấy đang hiện hữu nơi mình đó! Đưa cành hoa sen lên mình cũng thấy, khéo thấy chỗ đó thì khéo thấy ánh sáng này chứ không phải có gì khác lạ

Ở đây cần chú ý cho kỹ, ánh sáng này nó hiển bày tất cả cảnh giới, từ địa ngục cho đến cảnh trời, các cõi Phật, các vị Bồ tát, Thanh văn tu hành gì nó hiện đủ tất cả hết, nhưng mà nó có là cái gì không? Nó soi suốt tất cả hết nhưng nó không là cái gì hết. Cũng vậy, mình thấy biết tất cả, thấy vật, thấy cảnh đều thấy nhưng không là gì hết, “Thấy biết vẫn là thấy biết thôi”, thì ngay đó liền cảm nhận ánh sáng này, khỏi trở về cách đây hai ngàn mấy trăm năm, lâu xa. Đó cũng là ý nghĩa đánh thức cho mọi người theo dòng thấy biết này nhậân ra được tự tánh. Một cái phóng ánh sáng đó, người lanh lợi là biết chỗ về, khỏi phải tìm đâu xa.

CHÁNH VĂN:

6. Khi ấy, Ngài Di Lặc Bồ tát nghĩ rằng: "Hôm nay đức Thế Tôn hiện thần biến tướng, vì nhân duyên gì mà có điềm lành này". Nay đức Phật đương nhập chánh định, việc biến hiện hy hữu không thể nghĩ bàn này nên hỏi ai, ai đáp được?

Ngài lại nghĩ: "ông Pháp Vương Tử Văn Thù Sư Lợi này đã từng gần gũi cúng dường vô lượng các đức Phật đời quá khứ, chắc đã thấy tướng hy hữu này, ta nên hỏi ông".

Lúc đó hàng Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, cận sự nam, cận sự nữ và các Trời, rồng, quỷ, thần v.v… đều nghĩ rằng: "Tướng thần thông sáng chói của đức Phật hiện đây, nay nên hỏi ai?"

7. Bấy giờ, Ngài Di Lặc Bồ tát muốn giải quyết chỗ nghi của mình, Ngài lại xét tâm niệm của bốn chúng Tỳ kheo, Tỳ kheo ni, cận sự nam, cận sự nữ và cả chúng hội Trời, rồng, quỷ, thần v.v… mà hỏi Văn Thù Sư Lợi rằng: "Vì nhân duyên gì mà có tướng lành thần thông này, Phật phóng ánh sáng lớn soi khắp một muôn tám nghìn cõi ở phương Đông, đều thấy cõi nước trang nghiêm của các đức Phật?"
Khi đó Ngài Di Lặc muốn nói lại nghĩa trên, dùng kệ hỏi rằng:

GIẢNG:

Ở đây Phật phóng ánh sáng đó rồi, Bồ tát Di Lặc khởi nghi, Ngài nghĩ: "Hôm nay đức Thế Tôn hiện thần biến tướng, vì nhơn duyên gì mà có điềm lành này", Di Lặc sao khởi nghi? Bởi vì Ngài Di Lặc là tượng trưng cho thức. Đâây không phải chỗ thức mà hiểu được, vì thức là phân biệt, cho nên thức thì khởi nghi, còn Phật thì đang nhập định thì làm sao hỏi? Do đó phải hỏi Ngài Văn Thù Sư Lợi thôi. Đó là muốn đánh thức cái tình thức mê lầm của mình, tình thức mê lầm là theo duyên, mà đây mình phải chuyển thức trở về trí. Ngài Văn Thù Sư Lợi chỉ cho căn bản trí hay gọi là trí sẵn có, trí bản hữu nơi mọi người. Bởi vậy Ngài Ngài Văn Thù là vị Bồ tát từng gần gũi chư Phật, nên hỏi Ngài là chắc chắn xong. Chư Phật cũng chứng ngộ nơi trí căn bản này mà thành Phật. Trí này cũng gọi là Vô Sư trí. Chính trí vô sư đó nó tỏ suốt được chỗ này. Do đó muốn thấu được ánh sáng này, phải từ căn bản trí này mà thầm nhận, và đó cũng là ý nghĩa nhắc nhủ người phải quên các niệm phân biệt kia đây. Vì căn bản trí là trí vô phân biệt.

Do đó, ở đây Ngài Di Lăïc nghi, Ngài hỏi, và Ngài Văn Thù sẽ trả lời. Một điểm nữa là, bao nhiêu việc của chư Phật, Bồ tát, chúng sanh mà hiện ra ở trong ánh sáng đó, mà ngay đây thấy đủ hết, không sót gì, chỉ trong một lúc, một thời gian ngắn thôi. Tin nổi không? Là ngầm ý muốn nhắc cái gì? - Nếu sống được trở về với Tri Kiến Phật này, quên được niệm phân biệt kia đây, tức sẽø quên cái niệm về thời gian, quên niệm về không gian. Thời gian lâu mau sẽ không thành vấn đề, không gian xa gần cũng không thành vấn đề, ngay một niệm đây tỏ suốt được là đầy đủ, trong nhà Thiền gọi là một niệm muôn năm. Mình chưa kinh nghiệm thì thấy khó hiểu, nhưng người có công phu rồi kinh nghiệm thấy rõ, ngồi thiền lúc đầu chưa quen, ngồi nửa tiếng thì lúc còn năm phút cuối đau quá tưởng còn lâu, trông cho mau hết để xả Còn nếu ngồi an rồi, ngồi hai tiếng mà tưởng như mới năm, mười phút. Tùy theo tâm niệm, khi đau năm phút, mười phút thấy dài đăng đẳng, khi tâm yên lặng hai tiếng, ba tiếng thấy như chốc lát. Đây cũng vậy, tâm mà sống được chỗ này rồi, thì quên niệm thời gian, quên niệm không gian. Đó là điểm người chứng nghiệm dễ cảm nhận được. Ngài Di Lăïc dùng lời kệ tóm tắt ý trên.

CHÁNH VĂN:

8- Ngài Văn Thù Sư Lợi!
    Đức Đạo Sư cớ chi
    Lông trắng giữa chặng mày
    Phóng ánh sáng khắp soi?
    Trời mưa hoa Mạn đà
    Cùng hoa Mạn thù sa
    Gió thơm mùi chiên đàn   
    Vui đẹp lòng đại chúng
    Vì nhơn duyên như vậy
    Cõi đất đều nghiêm tịnh
    Mà trong thế giới này
    Sáu điệu vang động lên
    Bấy giờ bốn bộ chúng
    Thảy đều rất vui mừng
    Thân cùng ý thơ thới
    Đặng việc chưa từng có.

GIẢNG:

Đây là thuật lại việc Phật phóng hào quang về phương Đông. Trời mưa hoa, đất chấn động, trong chúng thấy việc chưa từng có. Kế đó nói đến ánh sáng giữa chặng mày.

CHÁNH VĂN:

9- Ánh sáng giữa chặng mày
    Soi suốt thẳng phương Đông
    Một muôn tám nghìn cõi
    Đều ánh như sắc vàng

GIẢNG:

Đây nói ánh sáng soi suốt thẳng phương Đông, trời mưa hoa, đất chấn động.

Từ địa ngục A Tỳ
Trên đến trời Hữu đảnh
Cả sáu đạo chúng sanh

Đây là ánh sáng đó soi rõ cả sáu đường chúng sanh từ dưới địa ngục A Tỳ lên đến cõi trời.

Sống chết của kia đến
Nghiệp duyên lành cùng dữ
Thọ báo có tốt xấu
Tại đây đều thấy rõ

GIẢNG:

Trong ánh sáng đó thấy hết nghiệp lành, nghiệp dữ, quả báo tốt xấu đều hiện rõ.

CHÁNH VĂN:

10- Lại thấy các đức Phật
     Đấng Thánh chúa Sư tử
     Diễn nói các kinh điển
     Nhiệm mầu bậc thứ nhất
    Tiếng của Ngài thanh tịnh
    Giọng nói ra êm dịu
    Dạy bảo các Bồ tát
    Vô số ức muôn người.
    Tiếng phạm âm thâm diệu
    Khiến người nghe đều ưa
    Các Phật ở cõi mình
    Mà giảng nói chánh pháp
    Dùng nhiều món nhân duyên
    Cùng vô lượng tỷ dụ
    Để soi rõ Phật pháp
    Mà khai ngộ chúng sanh.
    Nếu có người bị khổ.
    Nhàm lìa già, bệnh, chết
    Phật vì nói Niết bàn
    Để dứt các ngằn khổ
    Nếu là người có phước
    Đã từng cúng dường Phật
    Chí cầu pháp thù thắng
    Vì nói hạnh Duyên giác.
    Nếu lại có Phật tử
    Tu tập các công hạnh
    Để cầu huệ vô thượng
    Phật vì nói tịnh đạo.

GIẢNG:

Đây là nói đức Phật nói pháp độ cho các hàng tam thừa, tiếng Phạm âm vi diệu, có nhiều phương tiện khéo léo để khai ngộ chúng sinh.

CHÁNH VĂN:

11- Ngài Văn Thù Sư Lợi!
    Tôi ở tại nơi đây
    Thấy nghe dường ấy đó
    Và nghìn ức việc khác
    Thấy rất nhiều như thế
    Nay sẽ lược nói ra:
    Bắt đầu lại kể chi tiết thêm.
   
CHÁNH VĂN:

12- Tôi thấy ở cõi kia
    Có hằng sa Bồ tát
    Dùng các món nhơn duyên
    Mà cầu chứng Phật đạo.
    Hoặc có vị bố thí
    Vàng, bạc, ngọc như ý
    Kim cương, các trân bửu
    Cùng tôi tớ, xe cộ
    Kiệu cáng chưng châu báu
    Vui vẻ đem bố thí
    Hồi hướng về Phật đạo
    Nguyện đặng chứng thừa ấy
    Bậc nhất của ba cõi
    Các Phật hằng khen ngợi.
    Hoặc có vị Bồ tát
    Xe tứ mã, xe báu
    Bao lơn che tàng đẹp
    Trau tria dùng bố thí.
    Lại thấy có Bồ tát
    Bố thí cả vợ con
    Thân thịt cùng tay chân
    Để cầu vô thượng đạo.
    Lại thấy có Bồ tát
    Đầu, mắt và thân thể
    Đều ưa vui thí cho
    Để cầu trí huệ Phật.

GIẢNG:

Bố thí cả bảy báu, tôi tớ, xe cộ đều hướng về Phật đạo. Đây là Bồ tát bố thí cả ngoại tài lẫn nội tài, là muốn nói lên phá sạch lòng chấp ngã từ thân thể đến vợ con của mình, cho đến của cải đều bố thí hết. Như vậy mới đi đến ba la mật.

CHÁNH VĂN:

13- Ngài Văn Thù Sư Lợi!
    Ta thấy các Quốc Vương
    Qua đến chỗ của Phật
    Thưa hỏi đạo vô thượng
    Bèn bỏ nước vui vẻ
    Cung điện cả thần thiếp
    Cạo sạch râu lẫn tóc
    Mà mặc y pháp phục

GIẢNG: Bỏ ngôi Vua.

Hoặc lại thấy Bồ tát
Mà hiện làm Tỳ kheo
Một mình nơi vắng vẻ
Ưa vui tụng kinh điển

Đây là Bồ tát thích ở nơi vắng vẻ tu hành.

CHÁNH VĂN:
        Cũng có thấy Bồ tát
        Dõng mãnh và tinh tấn
        Vào ở nơi thâm sơn
        Suy xét mối Phật đạo.
        Và thấy bậc ly dục
        Thường ở chỗ không nhàn
        Sâu tu các thiền định
        Đặng năm món thần thông.
        Và thấy vị Bồ tát
        Chắp tay trụ thiền định
        Dùng nghìn muôn bài kệ
        Khen ngợi các Pháp Vương.

GIẢNG:

Đó là Bồ tát ở núi sâu, vắng vẻ, tu thiền định, chứng thần thông, khen ngợi Phật.

CHÁNH VĂN:

        Lại thấy có Bồ tát
        Trí sâu chí bền chắc
        Hay hỏi các đức Phật
        Nghe rồi đều thọ trì
        Lại thấy hàng Phật tử
        Định huệ trọn đầy đủ
        Dùng vô lượng tỷ dụ
        Vì chúng mà giảng pháp
        Vui ưa nói các pháp
        Dạy bảo các Bồ tát
        Phá dẹp chúng binh ma
        Mà đánh rền trống pháp.

GIẢNG:
Bồ tát trí sâu, đầy đủ định tuệ, dùng pháp thí để đánh dẹp các binh ma.
 

CHÁNH VĂN:

        Cùng thấy vị Bồ tát
        Vắng lặng yên lặng ngồi
        Trời, rồng đều cung kính
        Chẳng lấy đó làm mừng.
        Và thấy có Bồ tát
        Ở rừng phóng hào quang
        Cứu khổ chốn địa ngục
        Khiến đều vào Phật đạo.
   
Dùng trí tuệ, tu thiền định, cứu khổ đến chỗ tăm tối.

        Lại thấy hàng Phật tử
        Chưa từng có ngủ nghỉ
        Kinh hành ở trong rừng
        Siêng năng cầu Phật đạo.

Luôn luôn tinh tấn chưa từng có ngủ nghỉ.

        Cũng thấy đủ giới đức
        Oai nghi không thiếu sót
        Lòng sạch như bửu châu
        Để cầu chứng Phật đạo

Đó thuộc về trì giới.

        Và thấy hàng Phật tử
        Trụ vào sức nhẫn nhục
        Bị kẻ tăng thượng mạn
        Mắng rủa cùng đánh đập
        Thảy đều hay nhẫn được
        Để cầu chứng Phật đạo

Đó thuộc về nhẫn nhục.

        Lại thấy có Bồ tát
        Xa rời sự chơi cười
        Và quyến thuộc ngu si
        Ưa gần gũi người trí
        Chuyên tâm trừ loạn động
        Nhiếp niệm ở núi rừng
        Trải ức nghìn muôn năm
        Để cầu được Phật đạo

Đó là tu thiền định

14- Lại thấy vị Bồ tát
    Đồ ăn uống ngon ngọt
    Cùng trăm món thuốc thang
    Đem cúng Phật và tăng
    Áo tốt đồ thượng phục
    Giá đáng đến nghìn muôn
    Hoặc là vô giá y
    Đem cúng Phật và tăng
    Dùng nghìn muôn ức thứ
    Nhà báu bằng chiên đàn
    Các giường nằm tốt đẹp
    Để cúng Phật cùng tăng
    Rừng vườn rất thanh tịnh
    Bông trái đều sum sê
    Suối chảy cùng ao tắm
    Cúng dường Phật và tăng
    Cúng thí như thế đó
    Các đồ cúng tốt đẹp
    Vui vẻ không hề nhàm
    Để cầu đạo vô thượng

GIẢNG: Đây là cúng dường các đồ vật trang nghiêm và thanh tịnh, thuộc bố thí.

CHÁNH VĂN:
 15- Lại có vị Bồ tát
       Giảng nói pháp tịch diệt
       Dùng các lời dạy dỗ
      Dạy vô số chúng sanh

GIẢNG: Nói pháp tịch diệt tức dạy về pháp Niết bàn, là bố thí pháp.

        Hoặc thấy vị Bồ tát
        Quán sát các pháp tánh
        Đều không có hai tướng
        Cũng như khoảng hư không.

Đó là thấu suốt tánh không của các pháp.

        Lại thấy hàng Phật tử
        Tâm không chỗ mê đắm
        Dùng món diệu huệ này
        Mà cầu đạo vô thượng
        Dùng cái diệu huệ vô trước.

CHÁNH VĂN:

  16- Ngài Văn Thù Sư Lợi
        Lại có vị Bồ tát
        Sau khi Phật diệt độ
        Cúng dường xá lợi Phật
        Lại thấy hàng Phật tử
        Xây dựng các tháp miếu
        Nhiều vô số hằng sa
        Nghiêm sức khắp cõi nước
        Bửu tháp rất cao đẹp
        Đều năm nghìn do tuần.
        Bề ngang rộng xứng nhau
        Đều hai nghìn do tuần
        Trong mỗi mỗi tháp miếu
        Đều có nghìn tràng phan
        Màn châu xen thả xuống
        Tiếng linh báu hòa reo
        Các vị trời, rồng, thần
        Người cùng với phi nhơn
        Hương hoa cùng kỹ nhạc
        Thường đem đến cúng dường.
        Ngài Văn Thù Sư Lợi!
        Các hàng Phật tử kia
        Vì cúng dường xá lợi
        Nên trang sức tháp miếu
        Cõi quốc giới tự nhiên
        Thù đặc rất tốt đẹp
        Như cây Thiên thọ vương
        Bông kia đương hé nở.

Cúng dường tháp xá lợi.

CHÁNH VĂN:

  17- Phật phóng một luồng sáng
        Ta cùng cả chúng hội
        Thấy nơi cõi nước này
        Các thứ rất tốt đẹp
        Thần lực của chư Phật
        Trí huệ đều hi hữu
        Phóng một luồng tịnh quang
        Soi khắp vô lượng cõi
        Chúng ta thấy việc này
        Đặng điều chưa từng có.

GIẢNG:

Tóm tắt lại, chung quy chỉ có một luồng ánh sáng phóng ra đó mà thấy suốt cả những việc như vậy thì làm sao mà sáng tỏ được việc đó?

CHÁNH VĂN:

  18- Xin Phật tử Văn Thù
        Giải quyết lòng chúng nghi
        Bốn chúng đều mong ngóng
        Nhìn Ngài và nhìn ta.
        Đức Thế Tôn cớ chi
        Phóng ánh quang minh này?
        Phật tử phải thời đáp
        Quyết nghi cho chúng mừng.
        Có những lợi ích gì
        Đức Phật phóng quang này?
        Khi Phật ngồi đạo tràng
        Chứng đặng pháp thâm diệu
        Vì muốn nói pháp đó
        Hay là sẽ thọ ký?
        Hiện bày các cõi Phật
        Các báu sạch trang nghiêm
        Cùng thấy các đức Phật
        Đây không phải cớ nhỏ
        Ngài Văn Thù nên biết
        Bốn chúng và long thần
        Nhìn xem xét Ngài đó
        Mong sẽ nói những gì?

GIẢNG:

Ngài Di Lặc nói kệ thuật lại về điềm lành Phật phóng ánh sáng thấy đủ các việc trên đó, khiến cho lòng chúng khao khát trông chờ mà đón nhận pháp vi diệu Phật sắp nói ra. Nếu người lanh lợi như Ngài Văn Thù thấy ánh sáng đó thì biết được cái gì rồi. Thấy ánh sáng đó, rõ được ý Phật muốn nói cái gì, tức thấy được ý ngoài lời. Nếu chưa thấy được ý đó thì chờ Ngài Văn Thù nói ra cho mình hiểu.