LÀM SAO LÃNH HỘI ĐƯỢC

Thiền sư Vân Môn sau khi khai ngộ nơi Mục Châu Trần Tôn Túc, bèn ra ngoài du phương. Tại Giang Châu, gặp viên quan Thượng thư Trần Tháo, Trần Thượng thư cũng là học giả nhà thiền, vừa gặp Vân Môn ông liền thử nghiệm hỏi :
- Thế nào là việc hành cước của thiền tăng ?
Vân Môn không đáp, hỏi ngược lại :
- Ông hỏi câu này mấy người rồi ?

Tôi hỏi mấy người mặc kệ, bây giờ xin hỏi ngài ?
- Thế nào là tam tạng kinh điển một đời Như Lai ?
- Quyển vàng trục đỏ.
- Đó là giấy mực văn tự, không phải chân nghĩa Phật pháp. Mời ông nói lại, thế nào là giáo nghĩa ?
- Miệng muốn nói mà không có lời, tâm muốn duyên mà không có nghĩ.
- Miệng muốn nói mà không có lời, đó là đối có lời ; tâm muốn duyên mà không có nghĩ, đó là đối vọng tưởng. Mời ông nói lại, thế nào là giáo nghĩa ?
Thượng thư không đáp được, Vân Môn lại hỏi :
- Thượng thư thường đọc kinh Pháp Hoa phải không ?
- Phải
- Trong kinh nói : “Tất cả nghề nghiệp đều không trái thật tướng ?”. Xin hỏi trời phi phi tưởng có mấy người thoái vị ?
Thượng thư mờ mịt không biết đáp thế nào.
Vân Môn nói :
- Tôi xem qua mười kinh năm luận, sau đó bỏ hết vào tùng lâm tu hành, trải qua mười năm hai mươi năm còn chưa được đại ngộ, Thượng thư chỉ xem mấy quyển làm sao lãnh hội được ?
- Xin thiền sư thứ lỗi cho, đó là tội lỗi của tôi.
Từ đó Vân Môn trụ nhà Trần Thượng thư ba năm.

Lời bình :

Sự chứng ngộ trong thiền môn, không sợ không mở miệng, miễn là vừa mở miệng liền biết có hay không có. Thiền giả không phải mở miệng khoe tài, nói năng tùy tiện. Thiền sư Vân Môn ban đầu tham vấn Mục Châu, ba lần gõ cửa mà không được vào. Sau đó, muôn cay ngàn đắng mới được khai ngộ. Cho nên Trần Thượng thư chỉ đọc có mấy bộ kinh luận, làm sao sánh với ngài ?