Tiếng rống sư tử trên tảng đá

Thiền sư Hy Thiên Thạch Đầu lúc mới đến Nam Nhạc, ngày hôm sau thưa với thiền sư Hoài Nhượng :
- Hôm qua con đến đây thấy có một thiền tăng trẻ vô lý ngồi như như bất động trên tảng đá.
Hoài Nhượng nghe xong hỏi :
- Ông có lầm không ?
Hy Thiên nói :
- Không !

Khi ấy, Hoài Nhượng bảo thị giả :
- Ông ra ngoài sơn môn xem vị tăng ngồi trên tảng đá là ai ? Nếu là thiền tăng trẻ hôm qua, ông hãy quở trách ông ta giở trò hư huyễn gì vậy ? Nếu ông ta thừa nhận, ông hỏi rằng: “Cây trên tảng đá, dời trồng chỗ khác có sống được không ?”.
Thị giả đem câu hỏi này hỏi Hy Thiên, Hy Thiên đáp :
- Trong thế giới chư Phật, không có vật gì có thể làm lay động được, cũng không có nói sống chết gì cả.
Khi ấy, thị giả trở về kể lại câu trả lời của Hy Thiên cho thiền sư Hoài Nhượng nghe. Thiền sư Hoài Nhượng nói :
- Thiền sư ấy, con cháu đời sau sẽ làm cho mọi người không thể mở miệng.
Hoài Nhượng lại sai thị giả đến hỏi Hy Thiên :
- Thế nào mới là giải thoát chân chánh ?
Hy Thiên :
- Ai trói buộc ông ?
Thị giả :
- Thế nào là Tịnh độ ?
- Ai làm ô nhiễm ông ?
- Thế nào là Niết-bàn ?
- Ai đem sanh tử cho ông ?
Thị giả đem những câu hỏi đáp này kể lại cho thiền sư Hoài Nhượng nghe. Thiền sư Hoài Nhượng nghe xong, chấp hai tay không nói một lời.
Môn hạ của Lục Tổ Huệ Năng có hai đệ tử lớn, Thanh Nguyên Hành Tư và Nam Nhạc Hoài Nhượng. Đã là tông sư đương thời mà các ngài đều cho rằng : Ở trên tảng đá kia được nghe tiếng rống của sư tử.

Lời bình :

Thiền sư Hy Thiên Thạch Đầu khi thảo luận vấn đề, lấy câu hỏi để đáp. Đúng như câu nói của Lục Tổ Huệ Năng xưa nay không một vật, bụi bặm dính vào đâu. Hy Thiên nói “Ai trói buộc?”. Té ra mình trói buộc mình. Ai làm mình ô nhiễm, chính mình làm ô nhiễm mình. Ai làm mình sanh tử cũng là mình làm cho mình chìm trong biển khổ sanh tử, hoàn toàn không do ai tạo ra cả. Tảng đá vốn như như bất động, không chết không sống, mà chúng ta tự quấy rối lên, cho nên thiền sư Hoài Nhượng bảo chúng ta hãy lắng nghe tiếng rống của sư tử trên tảng đá.