THIỀN SƯ TRÍ TUNG

Ở Tam Giao viện Thừa Thiên cũng gọi Đường Minh

Sư quê ở Phạm Dương, đến tham vấn Thủ Sơn.

Sư hỏi:- Thế nào là đại ý Phật pháp?

Thủ Sơn đáp:- Bên thành Sở Vương sông Nhữ chảy về đông.

Sư nhân đây có tỉnh, khế hợp ý Phật, bèn làm bài kệ tam huyền:

            Tu dụng trực tu dụng

            Tâm ý mạc định động

            Tam tuế sư tử hẩu

            Thập phương một hồ chủng.

            Cần dùng thẳng cần dùng 

            Tâm ý chớ định động,

            Ba tuổi sư tử rống   

            Mười phương tuyệt giống chồn.

*

            Ngã hữu chân như tánh

            Như đồng mạc lý ẩn

            Đả phá lục môn quan

            Hiển xuất Tỳ-lô ấn.

            Ta có tánh chân như

            In tuồng ẩn trong màng,

            Đập bể cửa lục môn

            Ấn Tỳ-lô bày hiện.

*

            Chân cốt kim cang thể khả khoa

            Lục trần nhất phất vĩnh vô già

            Khoách lạc thế giới không vi thể

            Thể thượng vô vi chân đáo gia.

            Thân thể kim cang có thể bày

            Sáu trần một quét mãi không che,

            Rỗng rang thế giới không làm thể

            Trên thể vô vi thật đến nhà.

Thủ Sơn nghe xong, mời uống trà, hỏi:

- Ba bài tụng này phải ngươi làm ra chăng?

Sư thưa:- Phải.

- Hoặc khi có người bảo ngươi hiện ba mươi hai tướng thì sao?

- Con không phải là hồ tinh.

- Tiếc lấy lông mày.           

- Hòa thượng rụng nhiều ít?

Thủ Sơn cầm cây lược tre đập trên đầu bảo:

- Kẻ này về sau làm loạn đây này.

*

Sư từ tạ Thủ Sơn, Thủ Sơn lấy cây gậy trao cho Sư. Sư nhận lấy, làm bài kệ:

            Hòa thượng trú trượng

            Chiếu phá long tượng,

            Lâm Tế gia phong

            Lạc tại ngã chưởng.

            Cây gậy Hòa thượng

            Soi phá long tượng,

            Gia phong Lâm Tế

            Rơi trong tay con.

Thủ Sơn bảo:- Chớ làm liên lụy nhau.

Sư đánh Thủ Sơn một tọa cụ.

Thủ Sơn bảo:- Quả nhiên liên lụy.

Sư thưa:- Hôm nay lôi được ông già.

Thủ Sơn nói:- Lại in tuồng được tiện nghi, lại in tuồng mất tiện nghi.

*

Sau, Sư trụ trì viện Thừa Thiên, khai đường dạy chúng:

- Văn-thù trượng kiếm, ngũ đài hoành hành. Đường Minh một lối, chặn đứt yêu ma. Chư Phật ba đời, chưa xuất giáo thừa. Đáy lưới cá lội, long môn khó qua. Thả câu bốn biển, chỉ câu rồng dữ. Cách ngoài nói huyền, vì cầu tri thức. Nếu là nêu cao tông chỉ, cần phải đập nát Tu-di. Nếu là nói Phật nói Tổ, nước biển liền phải khô kiệt. Khi xoay bảo kiếm hào quang muôn dặm, vạch cho các ngươi một con đường thông suốt nói thoại. Bóp nghẹt cổ họng, các ngươi chỗ nào ra hơi.

*

Tăng hỏi:

- Kẻ độn căn ưa pháp nhỏ, không tự tin làm Phật, sau khi làm Phật thế nào?

Sư đáp:- Trong nước bắt kỳ lân.

- Thế ấy ắt lên cao tòa?

- Cỡi trâu lên trời tam thập tam.

*

Sư thượng đường:

- Ấm mát lạnh nóng, mặc áo ăn cơm tự chẳng kém thiếu, chạy lăng xăng tìm cái gì? Chỉ vì các ngươi chẳng chịu thừa đương (đảm nhận). Hiện nay lại có người thừa đương chăng? Có thì chẳng được cô phụ sơn hà đại địa. Trân trọng!

*

Tăng hỏi:- Thế nào là đoạt nhân chẳng đoạt cảnh?

Sư đáp:- Về nhà có đường không người đến.

- Thế nào là đọat cảnh chẳng đoạt nhân?

- Ngầm truyền lệnh thiên tử, bộ hành đi trăm trình.

- Thế nào nhân cảnh cả hai đều đoạt?

- Ễnh ương không đầu chân chỉ trời.

- Thế nào nhân cảnh cả hai đều chẳng đoạt?

- Cạnh nam Tấn từ (đền thờ nhà Tấn) bờ liễu dài.

*

Trịnh Công Bộ vào viện thấy pháp tòa liền hỏi: ?Đây là tòa của người nào?? Sư đáp: ?Của Lão tăng.? Công Bộ nói: ?Nhà mình đâu dám.? Sư bảo: ?Công Bộ chớ ép người lành làm giặc.? Công Bộ nói: ?Cái thật.? Sư bảo: ?Chả dám.? Sư bèn nắm tay dẫn vào phương trượng. Công Bộ nói: ?Thất này từng hiện tám pháp chưa từng có khó được, Trưởng lão lại có hay chưa?? Sư lấy tay áo phất qua mặt Công Bộ. Công Bộ nói: ?Thế ấy thì ngày nay được mát mẻ.? Sư bảo: ?Hãy cùng người sau làm mô phạm.?

Uống trà nói chuyện, Công Bộ nói: ?Thiền sư Thiện Chiêu ở Phần Dương thích xem bài kệ của tôi lắm.? Sư bảo: ?Xin cho xem.? Công Bộ đọc:

            Huỳnh chỉ hưu giá nhãn

            Thanh vân tự hữu âm?

            Mạc tương nhàn học giải

            Mai một Tổ sư tâm.

            Giấy vàng thôi che mắt

            Mây xanh tự mát rồi

            Chớ đem trò học hiểu

            Chôn mất tâm Tổ sư.

Sư bảo: ?Công Bộ xâu kết được phương tiện kia.? Công Bộ nói: ?Đây là giặc.? Sư bảo: ?Lại chẳng tái khám.?

*

Sư thượng đường:- Nhắc lại bài kệ của Pháp Nhãn:

            Kiến sơn bất thị sơn

            Kiến thủy hà tằng biệt

            Sơn hà dữ đại địa

            Đô thị nhất nguyệt luân.

            Thấy núi chẳng phải núi

            Xem nước nào khác gì

            Núi sông cùng cõi đất

            Trọn là một vầng trăng.

Cả thảy Pháp Nhãn chưa thấy khỏi nhà Niết-bàn. Tam Giao (chỉ Sư) thì chẳng vậy, thấy núi sông cùng cõi đất, chùy đao mỗi tự dùng. Trân trọng.