NGŨ ĐĂNG HỘI NGUYÊN : 058 - KIẾM RƠI ĐÃ LÂU

Thiền sư Như Hội, ở Đông Tự, Hồ Nam, người Khúc Giang, Thủy Hưng. Ban đầu Sư đến yết kiến Ngài Cảnh Sơn, sau tham vấn Đại Tịch (Mã Tổ).
Học chúng rất đông đến nỗi trong Tăng đường giường chõng gãy vẹo, người thời đó gọi là "hội gường gãy". Từ khi Mã Tổ tịch, Sư thường lo môn đồ chỉ lấy câu "tức tâm tức Phật" mà đọc thuộc lòng mãi nên bảo rằng:

- Phật trụ ở đâu mà gọi là tức tâm? Tâm như ông thợ vẽ sao gọi là tức Phật ?
Sư bèn dạy chúng: "Tâm chẳng phải Phật, trí chẳng phải đạo, kiếm rơi đã lâu rồi, giờ mới khắc "thuyền"." Thời nhân gọi đó là "hang thiền ở Đông Tự".

BÌNH:

Chủ yếu là phải chính ngay nơi mình mỗi niệm, mỗi niệm thường tự tỉnh giác mới là chân thật. Nếu cứ một bề nhớ niệm câu "Tức tâm tức Phật", mà không rõ đâu là tâm, gì là Phật thì có ích chi? Đâu biết Mã Tổ đương thời thấy người mê tâm mà chạy cầu Phật bên ngoài, nên mới thương xót vì đó ngăn bảo: "Phật chính là tâm ông, chớ chạy tìm cầu!". Khổ thay! Người chẳng hiểu, lại bám vào lời kia cho là cứu cánh, miệng cứ nhép mãi mà tâm chẳng sáng, chỉ e một đời qua suông, đạo nghiệp vẫn chưa thành, nên Ngài Như Hội mở tâm lão bà vì người đánh thức: "Kiếm rơi đã lâu rồi, giờ mới khắc thuyền", nhằm nơi người mà gõ tỉnh trở về việc bổn phận xưa nay. Bởi Mã Tổ đã tịch từ lâu, lời ấy chẳng qua tiếng vang còn lại, nào có thể tự cứu được ta hay sao? Khéo tỉnh! Khéo tỉnh! Chớ để đề-hồ biến thành độc dược! Đó là lỗi ở nơi chúng ta vậy.

CHÚ:

Phải tiêu hóa được lời kia!