KINH PHÁP HOA - PHẨM THÍ DỤ (TT 3)

CHÁNH VĂN:

Xá Lợi Phất! Như ông Trưởng giả kia thấy các con được an ổn ra khỏi nhà lửa đến chỗ vô úy, ông tự nghĩ, ta của giàu vô lượng, nên bình đẳng đem xe lớn đồng cho các con. Đức Như lai cũng lại như thế, là cha của tất cả chúng sanh, nếu thấy có vô lượng, nghìn ức chúng sanh do cửa Phật giáo mà thoát khỏi khổ, đường hiểm đáng sợ của ba cõi đặng sự vui Niết bàn.

Bấy giờ, đức Như Lai bèn nghĩ: "Ta có vô lượng, vô biên trí huệ, lực vô uý…Tạng pháp

của các Đức Phật, các chúng sanh này đều là con của ta đồng ban cho pháp đại thừa, chẳng để có người được diệt độ riêng, đều đem pháp diệt độ của Như Lai mà cho chúng sanh nó diệt độ.

Những chúng sanh đã thoát khỏi ba cõi đó, Phật đều cho món vui thiền định, giải thoát… của các Đức Phật, các món đó đều là một tướng, một thứ mà các đấng thánh khen ngợi, hay sanh ra sự vui sạch mầu bậc nhất”.

GIẢNG:

Đây Phật nói rõ, khi Ngài phương tiện đánh thức mọi người ra khỏi rồi, Ngài nghĩ ngài có trí huệ vô lượng vô biên đồng ban cho một pháp thôi, tức một pháp đại thừa, chẳng để có người được diệt độ riêng.

Đây là phá chỗ thấy có riêng khác, đã là diệt độ sạch hết phiền não thì phải sạch hết như nhau, không còn cấp bậc nào mới phải. Đến chỗ diệt độ sạch hết phiền não rồi, mà còn sạch hết phiền não của Thanh văn, sạch hết phiền não của Duyên giác, sạch hết phiền não của Bồ tát, như vậy đã sạch hết phiền não rốt ráo hoàn toàn chưa? Phật phá ý niệm thấy có cái diệt độ riêng đó. Trong nhà Thiền, Tổ Lâm Tế nói:" Theo chỗ thấy của sơn tăng thì cùng Phật Tổ không khác". Khi thấy lẽ thật đó rồi, thì nó phải không khác với Phật, không khác với Tổ. Nếu cái thấy còn có sai biệt, còn thấy khác với Phật Tổ, là cái thấy đó chưa đến chỗ rốt ráo rồi.

CHÁNH VĂN:

Xá Lợi Phất! Như ông Trưởng giả ban đầu dùng ba thứ xe dụ dẫn các con, sau rồi chỉ ban cho xe lớn, vật báu trang nghiêm, an ổn thứ nhất, song ông Trưởng giả kia không có lỗi hư dối. Đức Như Lai cũng như thế, không có hư dối, ban đầu nói ba thừa dẫn dắt chúng sanh sau rồi chỉ dùng đại thừa mà độ giải thoát đó.

Vì sao? Như Lai có vô lượng tạng pháp trí huệ, lực, vô sở úy, có thể ban pháp đại thừa cho tất cả chúng sanh, chỉ vì chúng sanh không thọ được hết.

GIẢNG:

Phật nói rõ, Ngài có vô lượng tạng pháp trí tuệù để ban hết cho chúng sanh, nhưng vì chúng sanh không thọ được hết thôi. Tại sao không thọ được hết? Bởi vì mình còn dùng tâm lượng nhỏ hẹp của mình cho nên không thọ được hết, nếu mở rộng tâm mình thì sẽ thọ được hết. Do đó Phật phải dạy mình trước hết phải thấu suốt vô ngã, có quên được cái ngã tướng nhỏ hẹp này, thì tâm mới mở rộng được để tiếp nhận cái sâu xa, nếu còn bao quanh trong cái ngã giới hạn này, thì tâm nhỏ hẹp không lãnh hội được hết chỗ sâu xa kia.

Như vậy ở trên Phật nói pháp ba thừa ra đó, đều là phương tiện không có pháp cố định, mà mình phải thấy cho tột chỗ tâm Phật giác ngộ, đó mới là chỗ tột.

CHÁNH VĂN:

Xá lợi phất! Vì nhơn duyên đó nên phải biết các đức Như Lai dùng sức phương tiện ở nơi Phật thừa phân biệt nói thành ba.

GIẢNG:

Chỉ ở một Phật thừa thôi mà phân biệt nói thành ba, nói ba đó là tuỳ theo tâm và căn cơ của mỗi người.

Tâm mà chỉ mong cho mình mau thoát khổ để chứng Niết bàn, đó là tâm của Thanh văn.

Tâm thích ở riêng một mình, để thấy rõ lý nhân duyên của các pháp, mở sáng được trí tự nhiên đó là tâm của Duyên giác.

Còn tâm mong mỏi được trí Phật, để độ thoát chúng sanh không bỏ sót ai hết, đó là tâm của Bồ tát.

Như vậy, tuỳ theo tâm mà phân là Thanh văn, Duyên giác, Bồ tát, chứ không phải có pháp cố định. Bởi vậy Ngài Lâm Tế tuỳ theo người đến, có khi ngài đoạt người mà chẳng đoạt cảnh, trừ người không trừ cảnh, có khi đoạt cảnh chẳng đoạt người, lại có khi đoạt cả người và cảnh, có khi người và cảnh không đoạt, không trừ gì hết. Ở đây cũng vậy, Phật khi nói Tứ Đế, khi nói Nhân duyên, khi lại nói Lục độ, nói như vậy là tuỳ theo căn cơ thôi, mình phải thấy đến tột chỗ nguồn tâm chân thật của Phật đó, thấy được chỗ đó là thấy được chỗ gặp nhau, tức quên chỗ sai biệt. Cho nên cuối cùng Phật nói chỉ đồng một thể giác, cũng như Phật không khác. Mình mê là chúng sanh, giác là Phật, đâu có hai, ba, thứ lớp gì? Thấy được chỗ đó thì mới thấy được chỗ nhất thừa này. Đó là khiến cho mọi người tin nhận mà vươn lên, không có mắc kẹt, không có chết theo phương tiện thứ lớp của các Ngài, không có dẫm chân mãi trong dấu vết cũ đó. Nghe nói có thừa này, thừa kia rồi mắc kẹt theo các thừa đó, tức là mắc kẹt theo phương tiện, chữ nghĩa.

Trong nhà thiền có câu: "Cái thấy bằng thầy kém thầy nửa đức, cái thấy vượt thầy mới kham truyền trao".

Cái thấy mà vượt hơn Thầy là cái thấy sao? Đó là phải soi lại mình, mình sống dậy mà không kẹt nơi ông Thầy. Cái thấy mình còn nương ông Thầy, tức còn kẹt nơi ông Thầy, lệ thuộc nơi ông Thầy, tức còn bám theo dấu vết của ông Thầy. Còn đây mình nhân chỗ ông Thầy dạy đó, mình phải soi lại mình, từ chỗ mở sáng trí tuệ ngay chính mình đó, mình tự sống dậy, như vậy mới kham truyền trao được. Đó là chỗ mình làm cho Phật pháp sống động, nó truyền mãi không dứt.

Đó là phần hợp pháp trở lại về thí dụ nhà lửa ba xe- tiếp theo Đức Phật muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

CHÁNH VĂN:

                    Thí như ông Trưởng giả.
                    Có một nhà rất lớn
                    Nhà đó đã lâu cũ
                    Mà lại rất xấu xa
                    Phòng nhà vừa cao nguy
                    Gốc cột lại gãy mục
                    Trính xiêng đều xiêu vẹo
                    Nền móng đã nát rã
                    Vách phên đều sụp đổ
                    Đất bủn rơi rớt xuống
                    Tranh lợp sa tán loạn
                    Kéo đòn tay rời khớp
                    Bốn bề đều cong vạy
                    Khắp đầy những tạp nhơ
                    Có đến năm trăm người
                    Ở đổ nơi trong đó.
GIẢNG:

Đây Phật nhắc lại, như có ông Trưởng giả là ông chủ nhà, mà chủ nhà đó là dụ cho Như Lai. Rồi nhà này là nhà đã lâu cũ, tức chỉ cho cái vô thường này là lẽ thật từ xưa đến giờ, chứ không phải mới có, không phải ai đặt ra. Phật ra đời Ngài giác ngộ, Ngài chỉ cho mình thôi, chứ không phải Ngài ra đời rồi mới có.

Ngài mới kể, phòng nhà vừa cao, gốc cột đó gãy mục, trính xiêng đều xiêu vẹo hết. Đó là dụ sự vô thường, không bền vững của ba cõi này, sự vô thường đó nó luôn luôn đeo đuổi tàn hại con người, dù cho vua chúa, tiên, hiền thánh gì ở trong đây cũng chịu chung lẽ đó hết cho nên gọi là:

                    Tam giới vô an
                    Du như hỏa trạch.

Giống như nhà lửa, chỗ này không phải chỗ mình ở lâu, chớ có đắm mê, phải nhớ sanh tử là việc lớn để luôn luôn tỉnh mà thoát ra. Nhà này vách phên đều sụp đổ, đất bủn rơi rớt xuống, là nói lên nó sụp đổ bất cứ lúc nào, nhưng mình không hay; sống trong đó không biết mình chết lúc nào, không tính trước được. Song cần nhất là phải nhận ra được ông chủ trong đó, Ngài Lâm Tế nói:"Ở trong cục thịt đỏ có một vị Chơn nhơn không có ngôi thứ gì hết.” Trong cục thịt đỏ tức trong thân mình đây, có một vị Chơn nhơn là con người chân thật. “Con người đó thường ra vào ở ngay mặt các ông". Con người chân thật thường ra vào ngay trong mặt mình đây, mà mình không hay không biết gì hết. Sao là nó thường ra vào trong mặt mình? Tức luôn luôn nó thấy, nó nghe đủ thứ hết, nó ra vào đó mà mình không nhận được con người chân thật này, mình lại nhận cái bị thấy, bị nghe thôi. Nó thấy cái gì, nó nghe cái gì, mình theo đó mà nhận cái sắc, cái tiếng, quên mất người chân thật nó nghe, nó thấy hết tất cả kia kìa. Ở đây nhắc mình khéo thấy con người chân thật đó, thì mình mới giải quyết được cái khổ trong nhà lửa này. Ở trong nhà lửa này đầy những tạp nhơ, có đến năm trăm người ở trong đó, là để chỉ cho chúng sanh sống đông đầy ở trong đó.

CHÁNH VĂN:

                       Chim xi, hiêu điêu, thứu
                        Quạ, chim thước, cưu, cáp
                        Loài ngươn xà, phúc yết
                        Giống ngô công, do diên
                        Loài thủ cung, bá túc
                        Dứu, ly, cùng hề thử.

GIẢNG:

Quạ, chim thước, cưu, cáp: đó là những loài chim dâm nhiều, sát nhiều, độc hại.

Loài ngươn xà, phúc yết: là loài rắn độc, giống ngô công là rắn rít.

Do diên là cuốn chiếu.

Loài thủ cung và tá túc: là thạch sùng, rít.

Dứu, ly, cùng hề thử: là chồn, cáo, chuột.

CHÁNH VĂN:

                        Các giống độc trùng dữ
                        Ngang dọc xen ruổi chạy     
GIẢNG:

Ở trên nói chim cú, chim cưu, chim cáp, chim hiêu, chim điêu là những con sát sinh, những con dâm dục, và những loài độc hại như rắn rít. Coi như nhân quả ác nghiệt đầy dẫy trong đó, lấy ba độc làm chủ trì trong cuộc sống này, tức là sống trong ba độc. Các giống độc đó nó cứ ngang dọc xen ruổi chạy, là nói mình để buông thả cho ba độc mặc tình nó phát ra, mà không tự kiềm chế được.

CHÁNH VĂN:

                        Chỗ phân giải hôi thối
                        Đồ bất tịnh chảy tràn
                        Các loài trùng khương lương
                        Bu nhóm ở trên đó
GIẢNG:

Nói lên trong đó nó thải ra những đồ nhơ nhớp, thân bất tịnh, thân nam thân nữ cũng đều bất tịnh hết, nếu nói thật sự sạch thì không cần phải tắm, mấy tiệm xà phòng thơm cũng dẹp tiệm luôn, bởi sạch sẵn rồi, nhưng ở đây thì không phải vậy, phải cần những thứ đó, để cho nó bớt mùi dơ, mà do con mắt người phàm điên đảo, lấy cái dơ mà làm sạch, rồi tham đắm giành giựt trong đó, đây mới nói là những loài trùng khương lương, nó bu nhóm trên đó, giành giựt đểø làm vui. Như ngoài đời nam bu nhóm theo nữ rồi nữ bu nhóm theo nam, rồi cấu xé, đấu đá giết nhau hại nhau trên các nhơ nhớp, vì sao lại như vậy? Vì cái tưởng thôi, không có gì khác, bởi do cái tưởng lấy dơ làm sạch, rồi bu nhóm giành giựt trên cái thây dơ, có khi chết rồi mà cũng giành nữa, giành cái thây thối rữa.

Như con cháu trong nhà, cha mẹ chết rồi, giành giựt để chôn. Trong chùa cũng vậy, trong chùa Thầy chết thì đệ tử giành để nhập tháp ở chùa của tôi, nhưng cũng giành cái thây thối mà thôi, mới thấy điên đảo nhiều là như vậy đó! Cho nên nói bu nhóm, rồi giành giựt trên đó.

CHÁNH VĂN:

                        Cáo, sói, cùng dã can
                        Liếm nhai và dày đạp
                        Cắn xé những thây chết.
                        Xương thịt bừa bãi ra
                        Do đây mà bầy chó
                        Đua nhau đến ngoạm lấy
                        Ốm đói và sợ sệt.
                        Nơi nơi tìm món ăn
                        Giành giựt cấu xé nhau
                        Gầm gừ gào sủa rân
GIẢNG:

Đây nói lên sự giành giựt nhau thật đáng ghê sợ trong tam giới này! Chó đua nhau ngoạm lấy, giành giựt, gào sủa vang lên, để chỉ tình trạng đua chen ghê gớm, hết còn sáng suốt, say mê trong đó càng sâu nó lại càng hăng. Đó là muốn nhắc, để mình bớt lòng tham mà tỉnh lại, nếu còn đắm trong đó thì không còn sáng suốt nữa. Cho nên cứ lo đua tranh giành giựt, đó là cái vô minh điên đảo, tưởng giành giật cái gì, chỉ là giành giật cái thây chết thôi.

CHÁNH VĂN:

                        Nhà đó sự đáng sợ
                        Những biến trạng dường ấy.       
GIẢNG:

Những biến trạng đó nói lên cái gì? Cái này nó không phải thật gì chỉ là biến trạng thôi, tức là do vô minh bất giác hiện ra, chớ không phải thật.

Ở đây tất cả những chúng sanh này, ai cũng đều có đủ ông chủ là Như Lai chân thật đó mà mình không sáng suốt thấy được, mình bỏ quên. Chính bỏ quên, bất giác mới sanh tâm gì?

CHÁNH VĂN:

                        Khắp chỗ đều có những
                        Quỷ, ly, mỵ, vọng lượng       
GIẢNG:
Đó là sanh những tâm quỷ quái, ly mị, vọng lượng rồi nó đưa mình đi vào chỗ tà động, ăn nuốt, giết hại lẫn nhau, càng đắm trong đó thì càng mê, mê càng nhiều thì càng hăng thêm nữa.

CHÁNH VĂN:

                        Quỷ dạ xoa quỷ dữ
                        Nuốt ăn cả thịt người
                        Các loài trùng độc dữ
                        Những cầm thú hung hăng
                        Ấp, cho bú sản sanh
                        Đều tự giấu gìn giữ
                        Quỷ dạ xoa đua đến
                        Giành bắt mà ăn đó.
GIẢNG:

Đây là nói cái nhân quả nó xoay vần, nhân ác chuốc quả ác. Cho nên ở trong đó loài trùng độc dữ, những loài cầm thú hung ác, sanh con, ấp cho con bú giữ gìn, thì quỷ dạ xoa lại đến giành bắt ăn, nhân ác đưa đến quả ác, nó cứ lẫn quẩn trong đó mà không ra khỏi được.

Dạ xoa là tên tiếng Phạn, Trung Hoa dịch làTiệp tật quỷ, lấy cái khổ mà làm sự sống, quên mất pháp thân chân thật của mình tự thuở nào, lo giành bắt ăn nuốt nhau.

CHÁNH VĂN:

                        Ăn đó no nê rồi
                        Lòng hung dữ thêm hăng.

GIẢNG:

Say mê ngũ dục đó rồi, ba độc càng lẫy lừng, vô minh càng dày thêm nữa, cho nên gọi là lòng hung dữ thêm hăng.

CHÁNH VĂN:

                        Tiếng chúng đánh cãi nhau
                        Thật rất đáng lo sợ

GIẢNG:

Tiếp là đánh đá cãi cọ, thì hết còn biết sáng suốt gì. Trong khi đó ngay đây nhớ lại thì sao? Thì biết rằng “Như Lai đang đứng nhìn mình đó”ù, ông Trưởng giả đang đứng nhìn kêu ra nhưng mà không hay!!!

CHÁNH VĂN:

                        Những quỷ cưu bàn trà
                        Ngồi xổm trên đống đất
                        Hoặc có lúc hỏng đất
                        Một thước hay hai thước
                        Qua rồi lại dạo đi
                        Buông lung chơi cùng giỡn
                        Nắm hai chân của chó
                        Đánh cho la thất thinh
                        Khủng bố chó để vui.

GIẢNG:

Cưu bàn trà là loài quỷ hút tinh khí người, ở đây dụ cho quỷ vô thường, nó sát hại rất đáng sợ, bởi vậy mà nó ngồi xổm trên đống đất, qua lại dạo đi, là muốn nói lên cái gì? Đó muốn nói lên ở trong cõi dục giới, sắc giới và vô sắc giới, tức cả ba cõi đó đều không thoát khỏi con quỷ vô thường này. Nó qua lại khắp ba cõi, mặc tình mà khủng bố chúng sanh. Cho nên nói, ở trong đó dạo đi đùa giỡn nắm chân chó đánh la chơi.

CHÁNH VĂN:

                        Lại có các giống quỷ
                        Thân nó rất cao lớn
                        Trần truồng thân đen xấu
                        Thường ở luôn trong đó.

GIẢNG:

Đây nói ngạ quỷ tướng đáng ghê sợ, vẫn ở luôn trong đó. Tức một khi vào trong này rồi khó mà ra được, nhất là sanh trong loài ngạ quỷ rồi muốn ra khỏi, thời gian càng lâu nữa. Như câu chuyện Tổ Xà Dạ Đa, một hôm đi khất thực đến một cửa thành, thấy có một con ngạ quỷ con đứng thất thểu, thấy vậy Ngài hỏi:

- Sao ngươi đứng đây thất thểu buồn vậy?

Con quỷ con đó nói:

- Tôi sanh ra mới mấy ngày, ở đây chờ mẹ vào trong thành kiếm món ăn ra, đứng chờ hoài lâu quá mà chưa thấy ra, xin Ngài có vào thành thì nhắn giùm.

Ngài Xà Dạ Đa đi vào thành gặp quỷ mẹ Ngài mới hỏi:

- Sao ngươi ở đây lâu quá vậy, con ngươi ở ngoài thành đang chờ ngươi?

Thì nó mới nói rằng:

- Tôi vào trong đây để kiếm đồ ăn đem về cho con, nhưng kiếm hoài không gặp, do cái thân mới sanh nên sức yếu, cho nên có được cái gì thì bị những loài quỷ mạnh hơn nó giành giựt hết rồi. Hôm nay có người bệnh khạc ra một ít đàm mới giựt được, mà bây giờ còn chưa dám ra vì sợ mấy quỷ thần có năng lực, đang giữ cửa thành, họ không cho ra. Vậy xin Ngài giúp đưa ra giùm để gặp con cho nó ăn.

Quý vị thấy, sanh trong ngạ quỷ là khổ rồi, mà ăn đâu phải đồ ăn như mình, chỉ ăn được máu, mủ, đồ dơ dư thừa thôi.

Khi đưa ra rồi Ngài mới hỏi tiếp:

- Bao giờ thì mới hết kiếp ngạ quỷ như vậy?

Ngạ quỷ đó nói:

- Thời gian bao lâu tôi không biết nữa, nhưng tôi sống đến nay thì thấy thành này nó thành nó hoại đã bảy lần rồi.

Vậy kiếp ngạ quỷ nó dài bao nhiêu? Đó là chỉ cái khổ trong ngạ quỷ, thuộc trong tam giới.

CHÁNH VĂN:

                        Rền tiếng hung ác lớn
                        Kêu la tìm món ăn
                        Lại có các giống quỷ
                        Cổ nó nhỏ bằng kim
                        Lại có các giống quỷ
                        Đầu nó như đầu trâu
                        Hoặc nó ăn thịt người
                        Hoặc lại ăn thịt chó
                        Đầu tóc rối tung lên
                        Rất ác lại hung hiểm
                        Bị đói khát bức ngặt
                        Kêu la vừa rong chạy
                        Dạ xoa cùng quỷ đói
                        Các chim muông ác độc
                        Đói gấp rảo bốn bề
                        Rình xem nơi cửa sổ
                        Các nạn dường thế đấy
                        Vô lượng việc ghê sợ

GIẢNG:

Cho thấy, một phen vô minh điên đảo rồi, thì quay cuồng trong sanh tử, tham sân, điên loạn, sát hại trong đó không còn biết đâu là bờ mé, không biết đâu là lối ra, lẩn quẩn để chịu khổ. Nếu không nhờ Như Lai kêu gọi đánh thức thì không biết bao giờ mới ra khỏi chốn này. Nhưng bây giờ Như Lai kêu gọi đánh thức như vậy đó mà còn không chịu ra nữa, cũng chưa chịu tỉnh giấc! Ở đây có câu này: “những loài chim ác độc đó, còn rình xem nơi cửa sổ nữa kìa". Cửa sổ đó là cửa sổ gì? Cửa sáu căn của mình đây, ngay nơi cửa sáu căn đủ mọi nguy hiểm trong đó, tức nguy hiểm đang rình ngoài cửa vừa phóng ra thì gặp liền! Cho nên người tu phải luôn tỉnh táo. Như mắt vừa phóng ra thấy sắc thì hoặc là sân hay tham, tức thấy đẹp thì tham, còn thấy xấu xí thì sân, là chim ác độc luôn rình xem ở ngoài cửa sổ đó. Bởi vậy Ngài Thạch Sương khi xưa có một câu nói:"Vừa ra khỏi cửa liền là cỏ". Mình vừa phóng ra là gặp cỏ ngay thôi. Đó là nói lên, phải tu thật kỹ, để không lầm trong từng tâm niệm của mình. Nếu vừa thấy, tỉnh liền, khéo như vậy mình sống trở lại, thì ngay đó là chỗ vô sanh chứ không có gì khác. Đây nói các nạn đó ghê như vậy, rất là đáng sợ phải khéo để mà tỉnh trở lại.

CHÁNH VĂN:

                        Nhà cũ mục trên đó.
                        Thuộc ở nơi một người
                        Người ấy vừa mới ra
                        Thời gian chưa bao lâu
                        Rồi sau nhà cửa đó
                        Bỗng nhiên lửa cháy đỏ
                        Đồng một lúc bốn bề.
                        Ngọn lửa đều hừng hực
                        Rường cột và trính xiêng
                        Tiếng tách nổ vang động
                        Nát gãy rơi rớt xuống
                        Vách phên đều lở ngã
                        Các loại quỷ thần thảy
                        Đồng cất tiếng kêu to
                        Các giống chim điêu, thứu
                        Quỷ cưu bàn trà thảy
                        Kinh sợ chạy sảng sốt
                        Vẫn không tự ra đặng.

GIẢNG:

Ở đây lặp lại, nhà lửa cũ mục đó thuộc ở nơi một người, người đó là người nào? Phải thấy được người đó, nếu thấy người đó thì làm chủ trong nhà này, còn như quên người đó thì lăn lộn mãi trong nhà lửa, chịu khổ trong sanh tử luân hồi thôi.

Người ấy vừa mới ra, thời gian chưa bao lâu, bỗng nhiên lửa cháy đỏ. Nhà đó thuộc một người, người đó chỉ cho Như Lai. Như Lai đó không phải là Thích Ca Như Lai mình thờ ở trên bàn, mà Như Lai đây là của mỗi người. Nhưng người đó vừa mới ra, tức là sao? Tức là chỉ cho Như Lai thoát ra nhà lửa ba cõi, không thuộc trong vô thường sanh diệt. Ra thời gian chưa bao lâu, bỗng nhiên lửa đó cháy đỏ, thấy được chỗ này, ngộ đạo liền! Ra chút xíu chưa bao lâu, chỉ một niệm bất giác thì đi vào trong vô thường sanh diệt, chỉ một niệm bất giác đó thì ba cõi đều hiện. Tuy ba cõi hiện sanh tử vô thường, nhưng sanh tử đó vốn không tự tánh, cho nên nói bỗng nhiên lửa cháy đỏ, “bỗng nhiên” vậy thôi chứ không có tánh thật, không có ngã thật trong đó để mà sanh tử. Chính vì vậy mình giác được thì sao? Nếu ngay đó giác được liền gặp Như Lai. Như vậy, tuy là nhà lửa vô thường sanh diệt nó triền miên, nhưng nếu mình giác trở lại, thì ngay đó thấy rõ Như Lai ngay trong sanh diệt, chứ không phải là bỏ cái này tìm ở đâu khác. Mình không phải trừ bỏ nhà lửa này hay dẹp đi đâu để được giải thoát. Chỉ ngay trong nhà lửa này, giác là nhảy vào giải thoát.

Tóm lại, chỉ do một niệm bất giác quên tự tánh chân thật của mình thì ba cõi hiện rồi đi vào sanh tử vô thường, nếu giác trở lại, ngay đó liền giải thoát vậy thôi, chứ không nói gốc gác gì hết.

Đây nói nhà lửa cháy lên, rường cột trính xiêng rơi rớt xuống, các quỷ thần trong đó đều đồng cất tiếng kêu to lên, kêu cái gì? Ý nói nó đánh thức để cho mình thấy vô thường đang hiện bày rõ ràng khắp mọi nơi, mọi lúc. Nhưng mình vì vô minh quá sâu dầy nên cũng chưa tỉnh nổi. Rồi trong đó như là chim điêu, chim thứu, quỷ cưu bàn trà kinh sợ chạy sảng sốt, cũng không ra khỏi nhà lửa, tức là chạy tới chạy lui cũng chỉ lẩn quẩn trong nhà lửa đó thôi.

CHÁNH VĂN:

                        Thú dữ loài trùng độc
                        Chui núp trong lỗ hang
                        Các quỷ Tỳ xá xà
                        Cũng ở trong hang đó
                        Vì phước đức kém vậy
                        Bị lửa đến đốt bức
                        Uống máu ăn thịt nhau.

GIẢNG:

Mình lẩn quẩn rồi cũng ở trong ba cõi này, khi thân chết thì sao? Khi mình chết thì phiền não tam độc này nó tàng ẩn trở lại trong cái nghiệp thức là tàng thức đó, rồi nó dẫn đi thọ sanh. Thọ sanh qua thân sau thì sao? Sanh ra, lớn lên gặp duyên nó khơi động ba độc nổi dậy, rồi chịu khổ, rồi tạo nghiệp và rồi đi đâu? Cũng lẩn quẩn trong đó không ra được. Nên những thú dữ trùng độc là chỉ cho ba độc phiền não nó chui núp trong hang thôi, chớ không mất đi đâu hết. Các quỷ Tỳ xá xà ở trong hang đó thôi. Quỷ Tỳ xá xà chỉ cho loại quỷ làm não hại người, vì phước nó kém, bị lửa đốt bức, rồi nó lại tàn hại lẫn nhau, uống máu, ăn thịt nhau. Là muốn chỉ mình sống mà không có tu phước, cho nên phước đức kém, khi chết phải chịu ở trong hang tối tăm u minh để chịu khổ. Nghĩa là thân này nó chết, nhưng trong chỗ tối tăm u minh, thì nghiệp thức nó vẫn tìm nhau để báo đáp. Cho nên bây giờ mình làm khổ ai đó, khi chết rồi qua đời sau thì không còn nhớ được, nhưng mà trong cái chỗ thầm thầm đó, nó cũng tìm đến mà nó đòi. Như trong đời sống hiện tại mình không làm ác, làm hại ai, nhưng lâu lâu cũng gặp chuyện khổ, những chuyện nghịch cảnh đưa đến. Chính là những cái đã tạo từ trước đó, bây giờ quên đâu có nhớ, nhưng nó cũng vẫn tìm tới chớ không phải không nhớ mà nó mất. Cho nên ở đây nói rằng, cũng ở trong hang đó thôi, trong đó lửa nó đốt bức tàn hại lẫn nhau, uống máu ăn thịt nhau, nó tìm đến nhau đòi để đáp lại không mất.

CHÁNH VĂN:

                        Những loại thú dã can
                        Thời đều đã chết trước
                        Các giống thú dữ lớn
                        Giành đua đến ăn nuốt
                        Khói tanh bay phùn phụt
                        Phủ khắp bít bốn bề
                        Loài ngô công, do diên
                        Cùng với rắn hung độc
                        Bị lửa lòn đốt cháy
                        Tranh nhau chạy khỏi hang
                        Quỷ bàn trà rình chờ
                        Liền bắt lấy mà ăn.

GIẢNG

Thấy khổ liên tục không? Dã can chết trước thì thú dữ lớn dành lấy ăn nuốt lửa khói bay phùn phụt. Rồi loài ngô công, loài rắn độc, tranh nhau chạy khỏi hang, nhưng bên ngoài quỷ bàn trà rình chờ bắt ăn, khổ gặp khổ thôi. Đây nói lên cái ý: thú dã can chết trước chỉ cho ba độc thô, thì tạm dừng, nhưng cái ba độc căn bản, gốc ba độc nó lại khởi, cho nên dã can chết trước thì thú dữ lớn giành nó ăn. Tức những cái tham sân si thô thì tạm dừng đi, nhưng tham sân si sâu dầy trong này nó vẫn nổi dậy, rồi cũng dồn đến, nó bức ép mình. Bởi vậy còn trong vòng nhà lửa ba cõi này thì vẫn còn khổ liên miên không dứt. Nếu tạo ba nghiệp nặng thì sanh vào địa ngục, ra khỏi địa ngục thì sanh vào ngạ quỷ, súc sanh. Cũng vẫn chịu khổ thôi. Nếu hết ngạ quỷ súc sanh lên làm người cũng chịu khổ trong cõi người, lẩn quẩn vẫn bị quỷ vô thường nó theo đuổi nó bắt. Nên chạy ra khỏi hang thì bị quỷ bàn trà nó rình chờ sẵn đó, tức là vô thường nó luôn luôn chực sẵn bên, làm gì cũng không thoát khỏi vô thường.

Ở đây, không phải nói theo cái khổ thường của thế gian là thiếu ăn, thiếu mặc, mà khổ đây là chỉ cho cái khổ vô thường, còn sống trong vô thường là còn chịu khổ. Bởi tất cả những cái khổ cũng từ vô thường mà ra.

CHÁNH VĂN:

                        Lại có các ngạ quỷ
                        Trên đầu lửa rực cháy
                        Đói khát rất nóng khổ
                        Sảng sốt chạy quàng lên
                        Nhà lửa đó dường ấy
                        Rất đáng nên ghê sợ
                        Độc hại cùng tai lửa
                        Các nạn chẳng phải một
GIẢNG:

Đây nói thêm những loài ngạ quỷ, lửa cháy phực trên đầu, nơi mình thì đói khát khổ sở. Nhà lửa đó có nhiều thứ đáng ghê sợ dường thế đó. Bởi vậy, không phải là một loài quỷ mà có rất nhiều, nên Phật nói đây không phải chỗ dừng ở lâu, nhưng mình thì mến tiếc. Tu mà bảo tu giải thoát ít có chịu. Tu để đời sau sanh ra được hưởng phước thì chịu, tức là sao? Tức là còn mến trong này chưa chịu ra. Cho nên Phật, Bồ tát luôn luôn nhắc nhở đánh thức hoài. Sau đây nói lên người chủ nhà.

CHÁNH VĂN:

                        Lúc bấy giờ chủ nhà
                        Đứng ở nơi ngoài cửa
                        Nghe có người mách rằng:
                        Các người con của ông
                        Trước đây vì dạo chơi
                        Mà đến vào nhà này
                        Thơ bé không hiểu biết
                        Chỉ vui ham ưa đắm.   
GIẢNG:

Nghĩa là ông chủ nhà đó ra rồi đứng nơi ngoài cửa chỉ cho Như Lai thoát ra ba cõi đó. Nghĩa là Như Lai không còn chịu vô thường chi phối.

Nhưng Như Lai ra đứng ngoài cửa nghe có người mách rằng: các người con của ông trước đây vì dạo chơi mới đến nhà này, thì ai mách? Thấy được người mách này thì hay lắm? Người mách đó chính là lòng đại bi thúc đẩy, nhắc nhở, mà không bỏ chúng sanh. Nhắc là mấy người con của ông còn vui trong này, chứ không phải ra rồi hưởng vui một mình, mà còn phải nhớ đến để vào đây đánh thức và cứu giúp chúng, cho nên:

CHÁNH VĂN:

                        Trưởng giả vừa nghe xong
                        Kinh sợ vào nhà lửa
                        Tìm phương nghi cứu tế
                        Cho con khỏi thiêu hại
                        Mà dụ bảo các con
                        Nói rõ các hoạn nạn
                        Nào ác quỷ độc trùng
                        Hoả tai lan tràn cháy
                        Các sự khổ thứ lớp
                        Nối luôn không hề dứt
                        Loài độc xà, ngươn phúc
                        Và các quỷ dạ xoa
                        Cùng quỷ cưu bàn trà
                        Những dã can, chồn, chó
                        Chim điêu, thứi, xi, hiêu
                        Lại giống bá túc thảy
                        Đều đói khát khổ gấp
                        Rất đáng phải ghê sợ
                        Chỗ khổ nạn như thế
                        Huống lại là lửa lớn.
                        Các con nhỏ không hiểu
                        Dầu có nghe cha dạy
                        Cứ vẫn còn ham ưa
                        Vui chơi mãi không thôi.

GIẢNG:

Trưởng giả nghe nói mới giật mình, mà vào lại trong nhà lửa để tìm phương cứu tế. Đó là nói lên, Như Lai không còn bị chi phối trong sanh tử nữa, nhưng mà Ngài phương tiện mới vào trong sanh tử. Đây cũng là ý ngầm nhắc mình, chớ lầm ba mươi hai tướng tốt đó mà cho là Như Lai. Ba mươi hai tướng tốt Phật hiện ra, cũng là phương tiện để vào đây đánh thức mình, mà phải thấy “Như Lai là cái bất sanh bất diệt kìa!” Còn nếu nhận Như Lai là ba mươi hai tướng đó, thì bây giờ tìm Như Lai ở đâu? Ba mươi hai tướng đó cũng nhập Niết bàn rồi.

Cho nên Tổ Lâm Tế có lần Ngài nói rất là mạnh: “Phật là thân huyễn hoá. Tổ là ông Tỳ kheo già". Mà quí vị thấy phải vậy không? Nếu mình nhìn Phật là ông già sanh ở Ấn Độ, đến tám mươi tuổi nhập Niết bàn, thì Phật đó rõ ràng là tướng huyễn hoá rồi. Nếu nhìn Tổ là ông Sa môn Ấn Độ, có râu, là không phải Tỳ Kheo già sao? Thấy Tổ là phải thấy cái gì kia. Đó là muốn nhấn mạnh, mình phải thấy được tâm chân thật Như Lai, như Kinh Kim Cang nói:" Nhược kiến chư tướng phi tướng, tức kiến Như Lai" nghĩa là nếu thấy các tướng chẳng phải tướng thì đó mới là thấy Như Lai. Còn thấy tướng mà bám vào tướng thì đó không phải là thấy Như Lai. Cho nên ở đây muốn nhắc mình là phải thấy như vậy, thì Như Lai đó mới vào trong này đánh thức mình được. Trong đây nào là quỉ, dã can, chồn, chó, bá túc, đều là đói khát, khổ gấp, đây là câu nhắc mình nó là chỗ đáng ghê sợ, chứ không phải chỗ dừng lâu trong đó cũng không nên mê đắm; vậy mà mình vẫn còn đam mê trong ngũ dục chưa có chịu tỉnh.

Cho nên các con nhỏ không hiểu, dầu có nghe cha dạy đó mà cũng còn ham ưa, vui chơi mãi không thôi.

CHÁNH VĂN:

                        Bấy giờ trưởng giả kia
                        Mới bèn nghĩ thế này:
       
Ở trên các con vẫn vui chơi trong nhà lửa mà không chịu ra, bởi vậy mà ở đây ông trưởng giả nghĩ:

                        Các con như thế đó
                        Làm ta thêm sầu não
                        Nay trong nhà lửa này
                        Không một việc đáng vui
                        Mà các con ngây dại
                        Vẫn ham mê vui chơi
                        Chẳng chịu nghe lời ta
                        Toan sẽ bị lửa hại
                        Ông bèn lại suy nghĩ
                        Nên bày các phương tiện
Bảo với các con rằng:
GIẢNG:

Bây giờ các người con ham chơi, ông bèn nghĩ phương tiện mà bảo ra ta cho đồ chơi. Cũng giống như mình vậy, đang vui trong này cho đó là vui, mà bây giờ bảo ra được giải thoát, thì giải thoát có cái gì vui hơn cái này không? Nói giải thoát khơi khơi không được! Bỏ cái vui này cần có cái vui khác thay thế thì mới chịu.

                        Cha có rất nhiều thứ
                        Các đồ chơi trân kỳ
                        Những xe báu tốt đẹp
                        Nào xe dê, xe hươu
                        Cùng với xe trâu lớn
                        Hiện để ở ngoài cửa
                        Các con mau ra đây
                        Cha chính vì các con
                        Mà sắm những xe này
                        Tuỳ ý các con thích
                        Có thể để dạo chơi

GIẢNG:

Đây là đem những quả vị này, quả vị kia để mà dụ. Ví dụ như quả vị Thanh văn, tu lên kiến đạo chứng Tu đà hoàn, hay hay chút nữa chứng Tư đà hàm, lên lên chút nữa chứng A na hàm, hay chút nữa chứng A la hán. Rồi lên chút nữa chứng Duyên giác, Bồ tát. Nhưng rốt cuộc Phật nói sao? Rốt cuộc tới Phật thừa mới xong. Thay vì như vậy, ban đầu nói, ông tu gì thì tu tới Phật thừa là xong thì chịu không? Cho nên nói chứng này chứng kia mới chịu.

CHÁNH VĂN:

                        Các con nghe cha nói
                        Các thứ xe như vậy
                        Tức thời cùng giành đua
                        Rảo chạy ra khỏi nhà
                        Đến nơi khoảng đất trống
                        Rời những sự khổ nạn.   
GIẢNG:

Như vậy nói lên cái tâm có được có mất, còn kẹt trong đây kia, nhưng mà nói đến những quả vị đó để theo đó mà vượt ra, chạy ra cũng còn được đi, còn có những cái tệ hơn là sao? Có khi đua nhau chứng cao, chứng thấp! Cái đó mới là cái nguy! Tức là tôi chứng cao, anh chứng thấp, hoặc mình tu sao lâu quá còn anh kia mới tu mà chứng hơn mình, sao đây? Rồi sanh tâm ganh ghét, tìm cách nói xấu này kia thành xa với đạo. Mình phải biết để dừng tâm niệm hẹp hòi xấu dở, chướng đạo đó.

Ở đây khi chạy ra khỏi nhà lửa rồi đến nơi khoảng đất trống thì rời hết các khổ nạn, được an ổn.

CHÁNH VĂN:

                        Trưởng giả thấy các con
                        Được ra khỏi nhà lửa
                        Ở nơi ngã tư đường
                        Đều ngồi toà sư tử
                        Ông bèn tự mừng rằng
                        Ta nay rất vui mừng
                        Những đứa con ta đây
                        Đẻ nuôi rất khó lắm
                        Chúng nhỏ dạy không hiểu
                        Mới lầm vào nhà hiểm

GIẢNG:

Nó nhỏ nó không hiểu mới lầm vào trong đây,

chỗ này quí vị xét cho kỹ thấy cái lầm này thì xong. Mà cái lầm này là cái lầm gì? Đó là bất giác. Bất giác cái chân thật mới khởi sanh ra ba cõi. Cho nên thấy được niệm bất giác này, là mình sống trở về thôi, biết lầm thì hết lầm. Bởi lầm vào nhà lửa rồi, sau mới có nhiều loài trùng độc.

CHÁNH VĂN:

                        Quỷ lỵ mỵ đáng sợ
                        Lửa lớn cháy hừng hực
                        Bốn phía đều phực lên
                        Mà các trẻ con này
                        Lại ham ưa vui chơi
                        Nay ta đã cứu chúng
                        Khiến đều đặng thoát nạn

Đến đây ông trưởng giả thấy mình đã cứu chúng thoát nạn rồi.

                        Vì thế các người ơi
                        Ta nay rất vui mừng      
GIẢNG:
Có ai nghe thấy được tiếng kêu này chưa? Nghe được thì hay lắm! Đây là tiếng kêu nhiệm mầu của Như Lai! Nghe được tiếng kêu này, quý vị sẽ có niềm vui. Ai mà nghe được tiếng kêu này thì cười mãi thôi.

CHÁNH VĂN:

                        Khi ấy các người con
                        Biết cha đã ngồi an
                        Đều đến bên chỗ cha
                        Mà thưa cùng cha rằng
                        Xin cha cho chúng con
                        Ba thứ xe báu lạ
                        Như vừa rồi cha hứa
                        Các con mau ra đây
                        Sẽ cho ba thứ xe
                        Tuỳ ý các con muốn
                        Bây giờ chính phải lúc
                        Xin cha thương cấp cho

Ra rồi bây giờ đòi xe, đó nói lên còn muốn có cái được chưa quên cái được, chớ đáng lẽ ra rồi, thoải mái tự do rồi, còn đòi xe chi nữa.

                        Trưởng giả giàu có lớn
                        Kho đựng rất nhiều đầy
                        Vàng bạc cùng lưu ly
                        Xa cừ ngọc mã não
                        Dùng những món vật báu
                        Tạo thành các xe lớn
                        Chưng dọn trang nghiêm đẹp
                        Khắp vòng có bao lơn
                        Bốn mặt đều treo linh
                        Dây vàng xen thắt tụi
                        Lưới mành kết chơn châu
                        Giăng bày phủ phía trên
                        Hoa vàng các chuỗi ngọc
                        Lòng thòng rủ khắp chỗ
                        Các màu trang sức đẹp
                        Khắp vòng xoay quanh xe
                        Dùng nhiễu hàng mềm mại
                        Để làm nệm lót ngồi
                        Vải quí mịn rất tốt
                        Giá trị đến nghìn muôn
                        Bóng láng trắng sạch sẽ
                        Dùng trải trùm trên nệm.
GIẢNG:

Quí vị nghe thích không? Ông trưởng già này của giàu như vậy đó, tức là ở trong tự tánh Như lai đó đầy đủ diệu dụng không thể nghĩ bàn. Không phải mình tu hành đến chỗ cuối đó rồi, thì coi như không còn gì hết. Nói đây để cho mọi người không sợ, nghe nói tu đến rốt ráo rồi nhập Niết bàn, không biết ra sao. Hoặc mình tu hết vọng tưởng rồi còn biết gì nữa không? Ở đây khi hết vọng tưởng lăng xăng sanh diệt này rồi, thì trong đó đầy đủ diệu dụng không thể nghĩ bàn. Tới đó cái biết còn lanh lợi hơn nhiều. Chính cái biết vọng tưởng này thôi mà mình nghĩ không tới nổi nó chế ra phi thuyền, vi tính, v..v.. Bây giờ những vọng tưởng đó dừng lại, thì những diệu dụng nó còn siêu đến thế nào nữa. Ngài Úc Sơn Chủ khi ngộ đạo có bài kệ:

                    Ngã hữu minh châu nhứt loa
                    Cửu bị trần lao quan tỏa
                    Kim triêu trần tận quang sanh
                    Chiếu phá sơn hà vạn đóa.

Tức là:

“Ta có một viên minh châu”, là viên ngọc sáng tỏ đó, “lâu bị bụi đời vùi sâu”, là hạt minh châu đó từ lâu bị bụi trần lao này nó vùi lấp, “sáng nay bụi hết sáng tỏ”, tức là tỏ ngộ, thì nó “soi phá núi sông vạn đoá”. Khi hết lớp bụi rồi, ánh sáng soi khắp hết cả, chứ không phải tới đó rồi không còn gì hết. Cho nên đừng sợ hết vọng tưởng rồi không biết gì, chỉ sợ là nó không hết thôi, nó không dừng được. Vì thế ở đây mới nói là, ông Trưởng giả đó của giàu có như vậy.

CHÁNH VĂN:

                        Có trâu trắng to lớn
                        Mập khoẻ nhiều sức mạnh
                        Thân hình rất tươi tốt
                        Để kéo xe báu đó
                        Đông những tôi và tớ
                        Mà chực hầu giữ gìn
                        Đem xe đẹp như thế
                        Đồng ban cho các con
                        Các con lúc bấy giờ
                        Rất vui mừng hớn hở
                        Ngồi trên xe báu đó
                        Dạo đi khắp bốn phương
                        Vui chơi nhiều khoái lạc
                        Tự tại không ngăn ngại   
GIẢNG:

Ở trước hứa cho ba xe, đến đây cho một xe thôi, một xe trâu lớn, đó là nói lên cuối cùng đồng một tri kiến Phật, từ cái này nó phát khởi những diệu dụng không lường, không từng thiếu thốn gì hết. Cho nên quên cả niệm nghèo giàu luôn. Lúc kia ở trong nhà lửa chạy ra còn thấy thiếu thốn nên mới còn cầu còn xin.

Đây thấy rõ mình ngồi trong xe báu rồi, còn nghèo giàu gì nữa, quên hết thời lang thang làm khách phong trần, vui chơi tự tại không ngăn ngại.

Nói Trưởng giả cho xe lớn cũng là thí dụ, chứ không phải cho là được, quên cái niệm được mất, niệm cha con thì mới tự tại dạo chơi khắp nơi.

CHÁNH VĂN:

                        Bảo Xá Lợi Phất này
                        Đức Phật cũng như vậy
                        Tôn cả trong hàng thánh
                        Cha lành của trong đời
                        Tất cả các chúng sanh
                        Đều là con của ta.
GIẢNG:

Nói Đức Phật là bậc tôn quí trong hàng Thánh, là cha lành trong tất cả thế gian, mà tất cả chúng sanh đều là con Phật hết. Nghĩa là, tất cả chúng sanh ai ai cũng đều có phần giác ngộ đó, tức đều có phần Như Lai đó hết. Nhưng ở đây còn nói có cha, có con, còn nói có phàm, có thánh, là nói với người còn trong mê mà thôi. Chứ khi giác rồi thì thấy rõ, ai cũng đều có phần, ngay mình cũng tự có phần đó rồi.

CHÁNH VĂN:

                        Say mê theo thế lạc
                        Không có chút huệ tâm
                        Ba cõi hiểm không an
                        Dường như nhà lửa cháy   
GIẢNG:

Hai câu sau nguyên âm là:

                        Tam giới vô an
                        Du như hoả trạch

Tức là: Ba cõi này là chỗ hiểm nguy không an ổn gì hết, nó giống như nhà lửa, không phải là chỗ để mình ở lâu.

CHÁNH VĂN:

                        Các nạn khổ dẫy đầy
                        Rất đáng nên ghê sợ
                        Bệnh, chết và sầu lo
                        Các thứ lửa như thế
                        Cháy hừng chẳng tắt dứt.
GIẢNG:

Ở trong nhà lửa này sanh, già, bệnh, chết luôn luôn sẵn đó, lửa cháy hừng không tắt dứt. Chỗ này là một ý nữa, nó cháy hừng mà không tắt dứt là sao? Lửa cháy đó là nói lên sự vô thường, mà nó cháy mãi không tắt dứt, tức vô thường là lý hằng thường, không phải là cái mới có, mà nó hằng như vậy từ xưa tới nay rồi.

CHÁNH VĂN:

                        Đức Như Lai đã lìa
                        Nhà lửa ba cõi đó
                        Vắng lặng ở thong thả
                        An ổn trong rừng nội
                        Hiện nay ba cõi này
                        Đều là con của ta
                        Những chúng sanh trong đó
                        Cũng là con của ta
                        Mà nay trong ba cõi
                        Có nhiều thứ hoạn nạn
                        Chỉ riêng một mình ta
                        Có thể cứu hộ chúng
                        Dầu lại đã dạy bảo
                        Mà vẫn không tin nhận
                        Vì nơi các dục nhiễm
                        Rất sanh lòng tham mê
                        Vì chúng nói ba thừa
                        Khiến cho các chúng sanh
                        Rõ ba cõi là khổ
                        Mở bày cùng diễn nói
                        Những đạo pháp xuất thế
                        Các người con đó thảy
                        Nếu nơi tâm quyết định
                        Đầy đủ ba món minh
                        Và sáu món thần thông
                        Có người được Duyên giác
                        Hoặc bất thối Bồ tát
                        Xá Lợi Phất phải biết
                        Ta vì các chúng sanh
                        Dùng món thí dụ này
                        Để nói một Phật thừa
                        Các ông nếu có thể
                        Tin nhận lời nói đây
                        Tất cả người đều sẽ
                        Chứng thành quả Phật đạo.   
GIẢNG:

Trên nói rằng trong nhà lửa ba cõi, Như Lai đã ra khỏi nên được an ổn, trong ba cõi đó đều là của ta hết, chúng sanh trong đó cũng là con của Như lai. Trong đó bao nhiêu những thứ hoạn nạn, chỉ riêng một mình ta có thể cứu hộ chúng. Tức là trong mọi cái hoạn nạn khổ này, thì ngoài Như Lai ra không có một cái gì khác mà có thể cứu khỏi được. Cho dù mình có tu pháp gì, mà chưa nhận rõ được tự tánh Như lai bất diệt này, thì chưa đến chỗ rốt ráo viên mãn được, cho nên ở đây xác định rõ, chỉ mình ta cứu hộ chúng thôi.

Tin được cái này, là cái nhân chân thật để tu hành. Vì Như Lai là bất sanh bất diệt mà mình lấy cái nhân này để tu, thì sẽ được quả bất sanh bất diệt, không còn phải nghi ngờ gì nữa. Còn lấy nhân sanh diệt để tu mà muốn được quả bất sanh bất diệt thì hơi khó. Bây giờ nếu chưa thấy, chưa ngộ được, nhưng biết tin có cái đó, tức là đã có cái nhân, có hạt giống, đến khi đủ duyên thì hiện ra.

Cho nên Phật vì thương chúng sanh mà nói ba thừa thôi, nhưng cuối cùng chỉ quy về một Phật thừa

Ở đây ngài nói, nếu mọi người tin nhận được lời nói trên, thì tất cả đều chứng thành Phật đạo. Tức là tin chắc mình có hạt giống Phật thì sẽ thành Phật.

CHÁNH VĂN:

                    Phật thừa đây vi diệu
                    Rất thanh tịnh thứ nhất
                    Ở trong các thế giới
                    Không còn pháp nào trên   
GIẢNG:

Phật xác định rõ, trên thế gian không có pháp nào hơn pháp này. Cho nên nếu mình còn thấy có đây kia sai biệt là chưa đến chỗ chân thật này, dù cho người có lý luận hay cách mấy đi nữa thì cũng là lý luận thôi, mà phải thấy đến chỗ này mới là chỗ chân thật. Bởi vậy các Tổ thường nói là:

- Nếu có pháp nào vượt hơn pháp này, thì ta cũng nói như mộng, như huyễn thôi.

Bởi vì sao? Vì thật thì đâu có hai cái thật, nếu có thêm cái thật nữa thì cũng như mộng như huyễn thôi. Rõ ràng như vậy.

CHÁNH VĂN:

                        Của các Phật vui ưa
                        Tất cả hàng chúng sanh
                        Đều phải nên khen ngợi
                       Và cúng dường lễ bái.  
GIẢNG:

Ngài nhấn mạnh lại, mình phải khen ngợi cúng dường lễ bái, tức phải tin nhận thuận theo chớ có trái.

CHÁNH VĂN:

                        Đủ vô lượng nghìn ức
                        Các trí lực giải thoát
                        Thiền định và trí tuệ
                        Cùng pháp khác của Phật
                        Chứng đặng thừa như thế
                        Khắp cho các con thảy
                        Ngày đêm cùng kiếp số
                        Thường đặng ngồi dạo chơi
GIẢNG:

Đây là khen ngợi chỗ chân thật này, trong đây đủ những diệu dụng, nên nói: Thiền định, trí lực, giải thoát đầy đủ trong đó, đều muốn cho hết các con. Ngày đêm cùng kiếp số, thường dạo chơi trên đó. Sống được chỗ này rồi mới thấy cái chân thật luôn luôn hiện tiền, trong nhà thiền gọi là: " Trâu trắng sờ sờ" lúc này đuổi không đi. Còn bây giờ mình lo giữ kỹ mà nó vẫn chạy, vì mình còn sống trong tâm vọng tưởng, còn nếu sống trong này rồi thì nó vượt ngoài thời gian,lúc nào cũng ngồi dạo chơi trên đó.

CHÁNH VĂN:

                    Cho các hàng Bồ tát
                    Cùng với chúng Thanh văn
                    Nương nơi thừa báu này
                    Mà thẳng đến đạo tràng   
GIẢNG:

Nói nương nơi thừa này mà thẳng đến đạo tràng, tức là đến chỗ tự chứng tự ngộ, không còn nghi ngờ.

CHÁNH VĂN:

                    Vì bởi nhân duyên đó
                    Tìm kỹ khắp mười phương
                    Lại không thừa nào khác
                    Trừ Phật dùng phương tiện   
GIẢNG:

Phật nói thừa này, hay thừa kia chưa phải là chân thật, mà chỉ có nhất thừa là chỗ chân thật thôi.

CHÁNH VĂN:

                        Bảo với Xá Lợi Phất!
                        Bọn ông các người thảy
                        Đều là con của ta
                        Ta thời là cha lành
                        Các ông trải nhiều kiếp
                        Bị các sự khổ đốt
                        Ta đều đã cứu vớt
                        Cho ra khỏi ba cõi
                        Ta dầu ngày trước nói
                        Các ông được diệt độ
                        Nhưng chỉ hết sanh tử
                        Mà thiệt thời chẳng diệt
                        Nay việc nên phải làm
                        Chỉ có trí huệ Phật.   
GIẢNG:

Ở trước nói ông được diệt độ đó, nhưng chỉ hết sanh tử, chứ chưa phải thật diệt, phải đến chỗ trí huệ Phật mới thật diệt. Hết sanh tử mà chưa phải thật diệt là sao? Thấy chỗ này quí vị mới thấy rõ giáo lý ban đầu, với giáo lý phát triển. Cái kia nói tu đến cuối cùng thì hết sanh tử nhập Niết bàn vậy thôi, mà hết sanh tử nhập Niết bàn thì cái gì hết sanh tử, nhưng chưa nói đến cái đó, cho nên có người sẽ nghi. Nếu đem tâm phàm của mình để mà suy, mà hiểu, thì hết sanh tử, cái gì đó hết cũng là cái ngã phải không? Còn thấy có cái gì đó để hết cũng là cái ngã, nhưng mà hết sanh tử rồi thì tu cuối cùng ra sao? Tức còn nhiều chỗ thắc mắc chưa giải đáp được. Cho nên ở đây phải nói đến chỗ " Nay việc nên phải làm" là " Chỉ có trí huệ Phật", mở sáng cái Tri kiến Phật, cái bất sanh bất diệt này, chính sống cái đó thì sanh tử làm sao đến, vì vậy hết sanh tử là sống cái chân thật thôi. Nhưng cái này phải là qua cái kia rồi, thì mới nói được cái này. Lúc đầu Phật chưa nói, nếu nói thì sợ người ta dùng tâm phàm phu này hiểu thì sẽ lầm. Nói cái này là cái chân thật của mình, nó cũng sẵn ở trong thân này, rồi có khi mình lầm với cái ngã thuộc thần ngã của ngoại đạo. Bởi vì ngoại đạo bên Ấn Độ nói: "Trong thân sanh diệt này cũng có thần ngã, thần ngã đó là bất sanh bất diệt, vì có thần ngã đó cho nên làm cho mình cử động, nháy mắt, nói năng", vậy làm sao phân biệt được? Cho nên ở đây ban đầu Phật chưa nói, khi mình dừng được những phiền não sanh diệt này, qua được cái này rồi thì mới nói đến tri kiến Phật, người ta nhận không lầm.

CHÁNH VĂN:

                        Nếu có Bồ tát nào
                        Ở trong hàng chúng này
                        Có thể một lòng nghe
                        Pháp thật của các Phật
                        Các đức Phật Thế Tôn
                        Dầu dùng chước phương tiện
                        Mà chúng sanh được độ
                        Đều là Bồ tát cả   
GIẢNG:

Ở đây Phật nói, nếu ở trong chúng ai mà một lòng nghe, chú ý pháp chân thật này, thì dù nghe các phương tiện cũng đều là Bồ tát. Nghĩa là nghe được ý nghĩa này, thấu được lý thật này, thì dù chỉ là những phương tiện nói ra, mà mình không kẹt trên phương tiện, nên cùng là Bồ tát. Cũng như bây giờ đây, mình nghe Phật nói phải dứt sanh tử, lìa khổ, liền hiểu là để muốn cho mình sống trở về với cái thật, chứ không phải nói dứt lìa sanh tử đó, là lấy cái này mà bỏ cái kia, biết đó là phương tiện, cùng đưa mình tiến tới chỗ giác ngộ.

CHÁNH VĂN:

                    Nếu có người trí nhỏ
                    Quá mê nơi ái dục
                    Phật bèn vì bọn này
                    Mà nói lý khổ đế.       
GIẢNG:

Đây là Phật phương tiện, người trí nhỏ, mê nơi ái dục này, Phật mới vì họ mà nói khổ đế, để cho bớt tham đắm.

                    Chúng sanh nghe lòng mừng
                    Đặng đều chưa từng có.              
Họ nghe, đúng theo chỗ mong muốn của mình, nên vui thích dễ nhận.

CHÁNH VĂN:

                        Đức Phật nói khổ đế.
                        Chơn thật không sai khác
                        Nếu lại có chúng sanh
                        Không rõ biết gốc khổ
                        Quá say nơi khổ nhơn
                        Chẳng tạm rời bỏ được
                        Phật vì hạng người này
                        Dùng phương tiện nói dạy
                        Nguyên nhơn có các khổ
                        Tham dục là cội gốc   
GIẢNG:

Nói khổ đế là lẽ thật rồi, mà gốc khổ đó là gì? Phật nói gốc khổ đó là tham dục, là nói gọn còn nói đủ thì gồm có phiền não, tham, sân, si, mạn, nghi… Nhưng tham dục là căn bản. Tức là tham ái, chấp ngã, chính tham ái này là gốc sanh tử luân hồi, đó gọi là tập đế là cái nhân đưa đến các khổ. Bởi luyến ái cái ngã này và cộng thêm ngã sở, tức cái ta và của ta mà nó dẫn đi trong sanh tử luân hồi, bỏ cái này kiếm cái khác không thôi. Trong sử có ghi câu chuyện:

Ngài Đặng Ẩn Phong đem đi thiêu một ông tăng có một hôm Ngài thấy ông Tăng hiện về đòi:

- Hãy trả mạng cho ta!

Ngài mới bảo:

- Ông chết hay chưa?

Ông Tăng đó nói:

- Đã chết rồi.

Thì Ngài bảo:

- Ông đã chết rồi, vậy còn ai đòi mạng đó?

Ngay đó ông Tăng biến mất luôn.

Câu chuyện trên quý vị thấy ý nghĩa gì? Đã chết rồi còn đến đòi mạng thì là ai? Chính vì tham ái cái thân này, bám chắc nó nên chết rồi mà cũng còn nghĩ thân này,đến đòi. Nếu ngay khi đòi trả mạng cho ta, thì ai kêu đòi đó? Có chết đâu mà đòi? Nhận ra chỗ này thì đi tự do tự tại không sướng sao, mà còn đòi chui vào cái này nữa? Bởi vì lúc đó thân này đâu còn nữa, trong đó đi ở rất là tự tại có thể xuyên qua tường, qua vách một cách dễ dàng. Ở đây không nhớ cái ấymà chỉ nhớ đi đòi cái thân này thôi, là muốn vào cái khác nữa. Đó là gốc sanh tử luân hồi, là gốc khổ.

Đây làø tham ái về ngã. Còn tham ái về cái ngã sở tức cái của ta, cũng như câu chuyện Hoà thượng Kim Bích Phong vì luyến ái cái bát ngọc, mà đang ngồi thiền, quỷ sứ nó lại rung rung cái bát ngọc Ngài động niệm xả thiền để giữ cái bát lại, quỷ thấy. Đó là luyến ái ngã sở, chính cái đó cũng là cái đi vào trong luân hồi, trong cái khổ. Đã biết quả khổ, biết cái nhân đưa đến khổ rồi, thì sao? Phật dạy:

CHÁNH VĂN:

                        Nếu dứt được tham dục
                        Khổ không chỗ nương đỡ
                        Dứt hẳn hết cái khổ
                        Vì chứng diệt đế vậy
                        Mà tu hành Đạo đế
                        Lìa hết các khổ phược
                        Gọi đó là giải thoát   
GIẢNG:

Dứt được cái nhân khổ, chứng Niết bàn hết khổ, nhưng muốn chứng như vậy, thì không phải là nói suông mà phải thực hành Đạo đế, là con đường đưa đến Niết bàn đó. Con đường Đạo đế nói chung là Bát chánh đạo, nói rộng ra là 37 phẩm trợ đạo, tức con đường đưa đến dứt khổ. Khi khỏi các khổ rồi thì gọi đó là giải thoát.

CHÁNH VĂN:

                        Người đó nơi pháp gì
                        Mà nói đặng giải thoát?
                        Chỉ xa rời hư vọng
                        Gọi đó là giải thoát
                        Kỳ thiệt chưa phải được
                        Giải thoát hẳn tất cả

GIẢNG:

Giải thoát tới đây chưa phải là giải thoát tất cả. Đây là qua được hư vọng, dứt được sanh tử, nhưng chưa mở sáng Tri Kiến Phật. Khi mở sáng Tri Kiến Phật và sống được cái Tri kiến Phật, tức là vượt qua cái chân - vọng rồi, không còn cái gì giải thoát, thì mới thật sự giải thoát, còn có cái này đối với cái kia thì Ngài nói đó là chưa phải thật diệt.

CHÁNH VĂN:

                        Đức Phật nói người đó
                        Chưa phải thiệt diệt độ
                        Vì người đó chưa được
                        Đạo quả vô thượng vậy.
GIẢNG:

Quả vô thượng chưa xong, còn chưa phải thậtdiệt, như vậy giải thoát nhưng còn có cái trên, chưa phải là vô thượng, đến đạo quả vô thượng này không còn gì để trên nữa thì mới là thật sự giải thoát.

CHÁNH VĂN:

                        Ý của ta không muốn
                        Cho đó đến diệt độ
                        Ta là đấng Pháp Vương
                        Tự tại nơi các pháp
                        Vì an ổn chúng sanh
                        Nên hiện ra nơi đời
                        Xá Lợi Phất phải biết
                        Pháp ấn của ta đây
                        Vì muốn làm lợi ích
                        Cho thế gian nên nói
                        Tại chỗ ông đi qua
                        Chớ có vọng tuyên truyền   
GIẢNG:

Đây muốn nhắc, pháp này không phải là pháp quảng cáo, nên không có vọng tuyên truyền. Mà phải gặp đúng người có lòng khao khát, thì nói ra dễ tin nhận, nếu nói bừa có khi không được lợi ích.

CHÁNH VĂN:

                        Nếu có người nghe đến
                        Tuỳ hỷ kính nhận lấy
                        Phải biết rằng người ấy
                        Là bực bất thối chuyển           
GIẢNG:

Nghe đây mà kính tin, nhận lấy thì Ngài nói là bậc bất thối chuyển, có chủng duyên sâu với Phật pháp, nhưng tin nhận gồm có hai: Nghe tin nhận có cái đó, thì cũng là tin nhận. Còn tin nhận sâu hơn là trực giác ngay nơi mình liền, thì cái tin nhận này là nhận ra được cái đó, nếu tin nhận được chỗ này rồi thì đến bậc bất thối chuyển. Quí vị thấu rõ chỗ này rồi, còn có cái gì ở thế gian này sánh kịp!Nên cứ thẳng tới mà đi thôi.

CHÁNH VĂN:

                        Nếu có người tin nhận
                        Kinh pháp vô thượng này
                        Thời người đó đã từng
                        Thấy các Phật quá khứ
GIẢNG:

Phật nói:" Nếu có người tin nhận kinh pháp vô thượng này" Nhưng kinh ở đây là kinh gì? Có phải là kinh Pháp Hoa 28 phẩm này không? Tin được kinh pháp vô thượng này tức tin được Tri Kiến Phật đó, thì người đó đã thấy các Phật quá khứ.

CHÁNH VĂN:

                        Cung kính và cúng dường
                        Cũng được nghe pháp này
                        Nếu người nào có thể
                        Tin chịu lời ông nói
                        Thời chính là thấy ta
                        Cũng là thấy nơi ông
                        Cùng các chúng tỳ kheo
                        Và các hàng Bồ tát   
GIẢNG:
Tin được cái này có sung sướng không? Tin được nó tức là thấy Phật, thấy Xá Lợi Phất, thấy cả chúng Tỳ kheo trong hội Linh sơn, và thấy luôn các hàng Bồ tát nữa. Tin được cái này thì thấy pháp hội Linh Sơn đang còn diễn ra trước mắt, vì trước kia trên hội Linh Sơn Phật phóng ánh sáng từ chặng mày soi khắp cả mười tám ngàn cõi nước phương Đông đó, mà Phật chưa thâu lại. Phóng ra mà chưa thâu lại nên vẫn còn đó. Tức tin nhận rõ chỗ này rồi, mình thấy chỗ Phật, Bồ tát, chúng sanh không hai. Thì cái thấy của mình khế hợp với cái thấy của Phật, vậy ngay đây tức là cái gì rồi? Tức chỗ này Phật ngầm thọ ký rồi! Bởi vậy Ngài Lâm Tế dám nói mạnh mẽ:" Chỗ thấy của ta đây cùng Phật Thích Ca không khác" Ngài Lâm Tế sống cách Phật cả ngàn năm hơn, mà Ngài nói chỗ thấy của ta cùng Phật không khác, thì chính là thấy được chỗ này. Thấy chỗ không khác này là mới thấy chỗ chân thật rốt ráo. Còn thấy mình khác, Phật khác, Bồ tát khác, đó là còn cái thấy của chúng sanh, của tình thức sai biệt. Hiểu chỗ này, tin chắc được chỗ này, thì hết còn thối chuyển, đâu còn ai gạt được mình nữa.

CHÁNH VĂN:
                        Phật vì người trí sâu
                        Nói kinh Pháp Hoa này
                        Kẻ thức cạn nghe đến
                        Mê lầm không hiểu được
  GIẢNG:

Đây muốn nhắc mình nghe kinh này phải nghe thật kỹ, không thể dùng tâm hời hợt hoặc là phân biệt theo cái phàm tình thông thường, mà phải lắng lòng nghe thì mới nghe đến chỗ sâu của Phật.

CHÁNH VĂN:

                       Tất cả hàng Thanh văn
                        Cùng với Bích chi Phật
                        Ở trong kinh pháp này
                        Sức kia không hiểu được
   
Đây hàng Thanh văn, Bích chi cũng không hiểu được.

                        Chính ông Xá Lợi Phất
                        Hãy còn nơi kinh này
                        Dùng lòng tin đặng vào
                        Huống là Thanh văn khác.
GIẢNG:

Chính Ngài Xá Lợi Phất cũng do lòng tin mà được vào, Ngài là trí tuệ bậc nhất, tại sao lại không do trí tuệ vào? Mà phải do lòng tin vào? Tức là chỗ này không phải là chỗ suy lường hay so tính mà hiểu đến được, không phải đem cái thông minh, cái biện luận giỏi ở thế gian mà hiểu được, trí thông minh của thế gian không thể đến được chỗ này. Cho nên ở đây Phật nói Ngài Xá Lợi Phất cũng do lòng tin đặng vào, huống là những Thanh văn khác, tức tin nhận ở ngay tâm mình chứ không do suy luận.

CHÁNH VĂN:

                        Bao nhiêu Thanh văn khác
                        Do tin theo lời Phật
                        Mà tuỳ thuận kinh này
                        Chẳng phải trí của mình
    GIẢNG:

Do tin theo lời Phật, mà tuỳ thuận kinh này, còn không phải là trí của mình, vậy thì mình làm sao đến được? Ở đây muốn nói phải thuận theo trí của Phật mà vào, không phải là đem trí thế gian này tức trí phân biệt của mình đây. Đây cũng là muốn nhắn nhủ mình, là muốn vào đây cần có cái nhảy. Là phải nhảy qua chữ nghĩa, nhảy qua văn tự, nhảy ra ngoài tình thức phân biệt này, phải có cái nhảy đó, thì mới vào được thôi.

CHÁNH VĂN:

                        Lại này Xá Lợi Phất
                        Kẻ kiêu mạn biếng lười
                        Vọng so chấp lấy ngã
                        Chớ vì nói kinh này
 GIẢNG:

Muốn nhắc, với người kiêu mạn khinh người, so đo chớ nói. Tại sao? Bởi vì so đo chấp ngã thì cứ so tính ta người, tính toán hơn thua, đem tâm đó mà nghe Pháp Hoa, thì Pháp Hoa này cũng thành phàm luôn, cho nên với người đó thì không nên nói kinh này.

CHÁNH VĂN:

                        Hạng phàm phu biết cạn
                        Quá mê năm món dục
                        Nghe pháp không hiểu được
                        Cũng chẳng nên vì nói   
GIẢNG:

Người quá cạn, vì đắm các món dục không nên vì nói, tại sao? Vì nói họ cũng chưa thấm được, với hạng người này thì trước hết dạy cho họ bớt lòng dục, bớt đắm mê ngũ dục này, rồi mới chỉ dạy, chứ không phải nói như vậy là bỏ gạt qua một bên.

CHÁNH VĂN:

                        Nếu có người không tin
                        Khinh huỷ chê kinh này
                        Thời là dứt tất cả
                        Giống Phật ở thế gian.
GIẢNG:

Người khinh chê kinh này, dứt giống Phật ở thế gian. Tức là tự mình chôn lấp lấy mình, cũng là ý Phật ngầm muốn đánh thức mình phải nhớ tâm Phật sáng suốt nơi mình đó. Nếu không tin nhận mà lại khinh huỷ, chê bai, thì đó là đi vào trong vô minh tăm tối rồi.

CHÁNH VĂN:

                        Nếu có người xịu mặt
                        Mà cưu lòng nghi hoặc
                        Ông nên lóng nghe nói
                        Tội báo của người đó
                        Hoặc Phật còn tại thế
                        Hoặc sau khi diệt độ
                        Nếu có người chê bai
                        Kinh điển như thế này
                        Thấy có người đọc tụng
                        Biên chép thọ trì kinh
                        Rồi khinh tiện ghét ganh
                        Mà cưu lòng kết hờn
                        Tội báo của người đó
                        Ông nay lại lóng nghe.
GIẢNG:

Đây là sắpø nói về tội báo của người không tin mà còn khinh chê kinh, và cũng là nhắc muốn nói kinh này, phải nói đúng người, còn người không tin mà chê bai đó sẽ mắc những tội báo.

CHÁNH VĂN:

                        Người đó khi mạng chung
                        Sa vào ngục A Tỳ
                        Đầy đủ một kiếp chẵn
                        Kiếp mãn hết lại sanh
                        Cứ xoay vần như thế
                        Nhẫn đến vô số kiếp
                        Từ trong địa ngục ra
                        Sẽ đọa vào súc sanh
                        Hoặc làm chó, dã can
                        Thân thể nó ốm gầy
                        Đen đủi thêm ghẻ lác
                        Lại còn phải bị người
                        Gớm nhờm và ghét rẻ
                        Thường ngày đói khát khổ
                        Xương thịt đều khô khan
                        Lúc sống chịu khổ sở
                        Chết bị ném ngói đá
                        Vì đoạn mất giống Phật
                        Nên thọ tội báo đó.
GIẢNG:

Người đó khi mạng chung, sa vào ngục A Tỳ, tại sao? Rồi khinh huỷ chê bai kinh này, đoạn mất giống Phật, là sao? Tức là tánh sáng suốt này mà mình không tin, lại còn sống trái với nó là đi vào chỗ tối
tăm, chịu lang thang đói khổ, chứ còn gì nữa. Ở đây nói chê bai kinh này là sống trái với tánh giác này, nên phải đi vào trong đói khổ tối tăm, là ý đó.

CHÁNH VĂN:

                    Hoặc sanh làm lạc đà
                    Hoặc sanh vào loài lừa
                    Thân thường mang kéo nặng
                    Lại thêm bị đánh đập
                    Chỉ nhớ tưởng: Nước, cỏ
                    Ngoài ra không biết gì
                    Vì khinh chê kinh này
                    Mà mắc tội như vậy.   
GIẢNG:

Khinh chê kinh này sanh làm lạc đà, lừa, phải kéo nặng mà còn bị đánh đập, và chỉ nhớ toàn nước với cỏ thôi. Chê kinh này tức là chê tâm thể chân thật sáng suốt, tức là đi theo tướng hư vọng rồi tạo nghiệp, khi theo tướng hư vọng tạo nghiệp thì sẽ có muôn ngàn tướng sai biệt khác, như là heo, chó, lừa, lạc đà, rồi chỉ nhớ theo cảnh thôi. Chỉ nhớ nước, nhớ cỏ tức là nói mình quên mất bản tâm chính mình.

CHÁNH VĂN:

                    Có khi làm dã can
                    Đi vào trong xóm làng
                    Thân thể đầy ghẻ lác
                    Lại chột hết một mắt
                    Bị bọn trẻ nhỏ vây
                    Theo đánh đập liệng ném
                    Chịu nhiều các đau khổ
                    Hoặc có lúc phải chết
                    Ở đây vừa chết rồi
                    Liền lại thọ thân rắn
                    Thân thể nó dài lớn
                    Đến năm trăm do tuần
                    Điếc ngây và không chân
                    Lăn lóc đi bằng bụng
                    Bị các loài trùng nhỏ
                    Cắn rúc ăn thịt máu
                    Bị khổ cả ngày đêm
                    Không tạm có ngừng nghỉ
                    Vì khinh chê kinh này
                    Mà mắc tội như vậy   
GIẢNG:

Ở đây nói thêm ý nghĩa về khinh chê kinh này, còn bị sanh vào trong loài dã can, lại bị chột mắt, bị kẻ đánh đập, rồi lại sanh làm thân rắn, mà là rắn lớn có thân cả năm trăm do tuần, không chân, đi bằng bụng, chịu bao nhiêu cái khổ này. Bởi vì đánh mất hạt giống giác ngộ, mà đành phải chịu sống trong vô minh tăm tối khổ sở như vậy. Nghe đến đây quí vị có thấy giật mình không? Cũng vì bỏ cái sáng suốt này, mà phải chịu bao nhiêu cái khổ sở đó.

CHÁNH VĂN:

                    Nếu được sanh làm người
                    Các căn đều ám độn
                    Lùn xấu lại lệch què
                    Đui điếc thêm lưng gù
                    Có nói ra lời gì
                    Mọi người không tin nhận
                    Hơi miệng thường hôi thúi
                    Bị quỉ mỵ dựa nhập
                    Nghèo cùng rất hèn hạ
                    Bị người sai khiến luôn
                    Nhiều bịnh thân ốm gầy
                    Không có chỗ cậy nhờ
                    Dầu nương gần với người
                    Mà người chẳng để ý
                    Nếu có đặng điều chi
                    Thời liền lại quên mất   
GIẢNG:

Ở đây nói lên những người không tin kinh này, thì có những tội nghiệp trước là bị sanh vào loài súc sanh, bây giờ làm người mà bị ám độn, lùn, xấu, lệch, què, đui, điếc, lưng gù, có nói ra lời gì thì người ta không tin nhận, thêm hơi miệng bị hôi thối, lại còn bị quỉ mỵ dựa nhập. Bởi vì không tin kinh này là trái bỏ tri kiến Phật, mà trái bỏ tri kiến Phật thì coi như là mất chủ, nhà không chủ nên mới bị người ngoài vào cướp phá, tức vào dựa nhập, cho nên những người bị dựa nhập là những người bị mất chủ, hay có chủ mà mất sáng suốt nên bị bên ngoài dựa vào làm chủ trở lại, tức là trong tâm nó có tà nên tà bên ngoài mới đến nhập được. Rồi thân bệnh ốm gầy, không có chỗ cậy nhờ, tức là không có chỗ nương tựa, gần người thì không ai để ý. Tại vì bỏ mất gốc sáng suốt, nên không có chỗ cậy nhờ, nếu có được điều gì lại là quên mất, là không có chánh niệm và rời bỏ mất tri kiến Phật, thiếu sáng suốt.

CHÁNH VĂN:

                        Nếu học qua nghề thuốc
                        Theo đúng pháp trị bệnh
                        Mà bệnh người nặng thêm
                        Hoặc có khi đến chết
                        Nếu tự mình có bệnh
                        Không người chữa lành đặng
                        Dầu có uống thuốc hay
                        Mà bệnh càng thêm nặng
                        Hoặc người khác phản nghịch
                        Cướp giựt trộm lấy của
                        Các tội dường thế đó
                        Lại tự mang vạ lây   
GIẢNG:

Sanh làm người bị nhiều quả báo, là nói lên người thiếu phước trí, nên học nghề thuốc tuy học đúng phép, nhưng trị bệnh người ta thì bệnh lại nặng thêm. Ở đây cho thấy mình không có phước mấy, thì đừng vì cái thân này tức bản ngã này mà tự cao, tạo nghiệp để rồi chịu khổ. Đây là điểm nhắc mình phải khéo để tự tỉnh trở lại, đừng mãi chìm trong chỗ tối tăm này thì tối càng tối thêm. Thiếu phước làm đâu trật đó, nhiều khi than thân trách phận, rồi sanh ra oán hận người này, hờn người kia, trách cả trời, cả Phật, phước càng tổn thêm nữa.

CHÁNH VĂN:

                        Những người tội như đây
                        Trọn không thấy được Phật
                        Là Vua trong hàng Thánh
                        Thường nói pháp giáo hoá
                        Những người tội như đây
                        Thường sanh chỗ hoạn nạn
                        Tâm cuồng loạn, tai điếc
                        Trọn không nghe pháp được   
GIẢNG:

Vì bỏ quên tánh giác hằng hữu của mình, cho nên không thấy được Phật là Vua trong hàng Thánh. Đã trái với tánh giác rồi cứ theo nghiệp mê lầm đó mà tạo tội, rồi bị thọ báo sanh trở lại, khi sanh trở lại thì tạo nghiệp khác nữa, rồi đi thọ báo nữa, nó cứ xoay vần mãi như vậy, nên mỗi ngày càng đi xa tánh giác không quay lại được. Do đó mà không thấy được Phật.

CHÁNH VĂN:

                        Trải qua vô số kiếp
                        Như số cát sông Hằng
                        Sanh ra liền điếc câm
                        Các căn chẳng đầy đủ
                        Thường ở trong địa ngục
                        Như dạo chơi vườn nhà
                        Ở tại ác đạo khác
                        Như ở nhà cửa mình
                        Lạc đà, lừa, heo, chó
                        Là chỗ kia thường đi
                        Vì khinh chê kinh này
                        Mắc tội dường thế đó
 GIẢNG:
   
Sanh trong luân hồi này vô số kiếp, bị tật điếc câm, đi trong địa ngục cũng giống đi trong vườn nhà tức là thường xuyên ở trong đó, cứ lẩn quẩn trong sáu đường mà quên cả đường về. Tổ Quy Sơn nói là: "bò lên lết xuống". Tức là ở trong sáu đường này lâu lâu bò lên chút làm người, bò lên chút nữa làm trời, rồi ít bữa lết xuống trở lại làm súc sanh, ngạ quỉ, địa ngục, rồi bò lên chút nữa, lại lết xuống trở lại. Cho nên gọi là bò lên lết xuống lẩn quẩn trong đó. Đó là mê lầm do khinh chê kinh này, tức là trái bỏ với tánh giác sáng suốt đó.

CHÁNH VĂN:

                        Nếu đặng sanh làm người
                        Điếc, đui lại câm ngọng
                        Nghèo cùng các tướng suy
                        Dùng đó tự trang nghiêm
                        Bủng bệnh khô khát
                        Ghẻ, lác cùng ung thư
                        Các bệnh như trên đó
                        Dùng làm y phục mặc
                        Thân thể thường hôi hám
                        Nhơ nhớp không hề sạch
                         Lòng chấp ngã sâu chặt
                        Thêm nhiều tánh giận hờn
                         Tình dâm dục hẩy hừng
                        Đến chẳng chừa cầm thú
                        Vì khinh chê kinh này
                        Mắc tội dường thế đó.
   
GIẢNG

Đây là nói lên cái khổ sống không giác ngộ, là chối bỏ tri kiến Phật này, nên đâu thấy được lẽ thật, vì không thấy được lẽ thật nên chìm trong mê lầm đó và bị những cái tối tăm nó che đậy. Do đó ở đây nói: "Lòng chấp ngã sâu chặt", cũng bởi chấp ngã quá sâu, quá dầy nên không thấy được chân thật, ngã này chỉ là giả ngã mà cho là thật, rồi bám chặt vào nó, do đó mà tham, sân si nổi dậy, lòng dâm dục, đến không chừa cầm thú, tức là hết sáng suốt. Khi chấp ngã sâu nặng rồi thì chỉ biết cái ta này thôi, hễ đụng đến là nóng thôi. Rồi tham cũng vậy, chỉ biết có nó thôi, cho nên lúc đó hết sáng suốt, cũng vì do tội khinh chê kinh này.

CHÁNH VĂN:

                        Bảo cho Xá Lợi Phất!
                        Người khinh chê kinh này
                        Nếu kể nói tội kia
                        Cùng kiếp cũng chẳng hết
                        Vì bởi nhân duyên đó
                        Ta vẫn bảo các ông
                        Trong nhóm người vô trí
                        Chớ nên nói kinh này   
GIẢNG:

Ở đây Phật kết lại, răn nhắc cẩn thận khi nói kinh này. Mỗi người hãy tự xét lại mình, để mà vươn lên, chớ đừng để vướng vào tội này mà sống trong tối tăm vô minh đó mãi. Ở đây tuy nói như vậy, nhưng cũng không gạt bỏ những người này, người không nên nói thì gạt bỏ qua một bên, không phải như vậy. Nhưng muốn đem pháp này nói cho người thì thứ nhất phải nói đúng người, đúng thời, đúng lúc, phải chín chắn, thứ hai là mình phải tự kiểm lại mình, đừng để rơi vào những lỗi lầm trên. Thấy được ý đó tức là mình có lòng tin, để mình tiến lên, mà tránh rơi vào chỗ này.

CHÁNH VĂN:

                    Nếu có người lợi căn
                    Sức trí huệ sáng láng
                    Học rộng và nhớ dai
                    Lòng mong cầu Phật đạo
                    Những hạng người như thế
                    Mới nên vì đó nói

GIẢNG:

Đây nói qua những người đáng nói đáng tin để nói kinh này, là người có trí tuệ sáng láng học rộng và nhớ dai, lại có lòng tin, thì mình nói họ dễ tiếp nhận.

CHÁNH VĂN:

                    Nếu có người đã từng
                    Thấy trăm nghìn Đức Phật
                    Trồng các cội đức lành
                    Thâm tâm rất bền vững
                    Hạng người được như thế
                    Mới nên vì đó nói   
GIẢNG:

Người đã tu hành lâu, trồng các cội lành sâu ở

nơi các Đức Phật, đây là hạng người có đủ lòng tin. Vậy nếu mình nghe và tin được cái này là có duyên sâu với Phật pháp. Thấy như vậy để cho mình có lòng tin mạnh hơn, sâu hơn mà tiến lên.

CHÁNH VĂN:

                    Nếu có người tinh tấn
                    Thường tu tập lòng từ
                    Chẳng hề tiếc thân mạng
                    Mới nên vì đó nói       
GIẢNG:

Có người tinh tấn, từ bi quên mình, thì mới nên vì đó nói, người như vậy đó thì dễ khế hợp.

                    Nếu có người cung kính
                    Không có sanh lòng khác
                    Lìa xa các phàm ngu
                    Những hạng người như thế
                    Mới nên vì đó nói
GIẢNG:

Đây đối với người nhất tâm tu hành, thì mới nên vì đó nói.

                    Lại Xá Lợi Phất này!
                    Nếu thấy có người nào
                    Rời bỏ ác tri thức
                    Gần gũi bạn hiền lành
                    Người được như thế này
                    Mới nên vì đó nói.
GIẢNG:

Đây nói về người tránh xa ác tri thức, tránh xa tà kiến mà thường gần gũi bạn hiền lành thì cũng nên vì họ mà nói kinh này.

                    Nếu thấy hàng Phật tử
                    Giữ giới hạnh trong sạch
                    Như minh châu sáng sạch
                    Ham cầu kinh đại thừa
                    Những người được như thế
                    Mới nên vì đó nói
GIẢNG:

Tức là người giữ gìn giới hạnh trong sạch, thanh tịnh, thì sẵn sàng tiếp nhận, cho nên nói có lợi ích.

                    Nếu người không lòng giận
                    Chắc thiệt ý dịu hoà
                    Thường thương xót mọi loài
                    Cung kính các đức Phật
                    Hạng người tốt như thế
                    Mới nên vì đó nói.

Đây là người mà tâm ý dịu hoà, lại có lòng đại bi, thì cũng nên vì họ nói.

                    Lại có hàng Phật tử
                    Ở tại trong đại chúng
                    Thuần dùng lòng thanh tịnh
                    Các món nhơn cùng duyên
                    Thí dụ và lời lẽ
                    Nói pháp không chướng ngại
                    Những người như thế ấy
                    Mới nên vì đó nói.

Người có tâm thanh tịnh, thì cũng nên nói pháp.

                    Nếu có vị tỳ kheo
                    Vì cầu nhứt thiết trí
                    Khắp bốn phương cầu pháp
                    Chắp tay cung kính thọ
                    Chỉ ưa muốn thọ trì
                    Kinh điển về đại thừa
                    Nhẫn đến không hề thọ
                    Một bài kệ kinh khác
                    Hạng người được như thế
                    Mới nên vì đó nói.

Đây nói về người mà tâm hướng thẳng đến đại thừa, người này nói ra họ dễ tin nhận.

                    Như có người chí tâm
                    Cầu xá lợi của Phật
                    Cầu kinh cũng như thế
                    Đặng rồi đảnh lễ thọ
                    Người đó chẳng còn lại
                    Có lòng cầu kinh khác
                    Cũng chưa từng nghĩ tưởng
                    Đến sách vở ngoại đạo
                    Người được như thế ấy
                    Mới nên vì đó nói   
GIẢNG:

Ở đây nói hạng người hết lòng khao khát cầu kinh, giống như cầu xá lợi của Phật, người như vậy đó không có tâm kia đây, mà đem nói với người này thì họ sẽ tiếp nhận dễ dàng. Cầu xá lợi Phật thì cầu sao? Bây giờ cầu xá lợi nhưng chưa có tâm bằng người xưa.

Ngày xưa như Ngài Khương Tăng Hội, nhìn sang nước Trung Hoa, Ngài thấy có ánh sáng năm màu, nó soi sáng lên cả bầu trời, thấy như vậy thì Ngài biết có xá lợi Phật ở bên đó, cho nên Ngài theo ánh sáng đó đến ở tại một làng tên là làng Phật Đà (Phật Đà này là do sau này Chúa Tôn Quyền đặt cho) Làng đó thuộc về Giang Đông của Trung Quốc. Ngài thiết am, lập tượng thờ, ở đó hành đạo nhưng mới qua chưa ai biết gì hết. Có người thấy vậy tâu lên Ngô Tôn Quyền, cho Ngài là một vị sư ngoại quốc, đem những điều lạ lùng đến mê hoặc người (dị đoan). Bởi vì lúc đó Phật giáo chưa qua tới chỗ đó, họ thấy lạ, Ngô Tôn Quyền cho gọi Ngài lại và hỏi:

Ông là vị sư nào?

Ngài đáp:

- Tôi là đệ tử của Phật

Ngô Tôn Quyền hỏi:

- Phật ở đâu?

Ngài nói:

- Phật đã tịch diệt lâu rồi, nhưng còn có xá lợi chứng nghiệm được.

Tôn Quyền hỏi tiếp:

- Có thể thấy được chăng?

Ngài đáp:

- Lòng tin tâm chí thành mong cầu mới có thể thấy được.

Nghe nói như vậy ông cười và bảo Ngài:

- Vậy ông hãy lập đàn tràng cầu xá lợi đi, nếu cầu không được ông sẽ bị giết chết.

Khi về am, Ngài Khương Tăng Hội nói với mấy vị trong chúng rằng:

- Đây là một nhân duyên mà chúng ta phải hết lòng thành kính cầu xá lợi, nếu cầu mà được chứng thì Phật pháp được truyền rộng rãi ở đây, còn nếu không được thì phải chịu chết chung tại đây thôi.

Sau đó Ngài lập đàn tràng, tắm rửa sạch sẽ thanh tịnh, Ngài hẹn với Tôn Quyền là bảy ngày sau. Mấy thầy trò thành kính cầu suốt bảy ngày mà không thấy ứng gì hết. Còn Ngô Tôn Quyền sai người đến hỏi thăm hoài, Ngài xin thêm bảy ngày nữa, nhưng cũng không thấy ứng nghiệm, Ngài lại nói: "Chúng tôi phước còn mỏng nên cầu chưa được chứng, xin cho tôi thêm bảy ngày nữa là 21 ngày, lần thứ ba này mà không được thì chịu chết thôi". Lần này thầy trò cầu nguyện đến ngày thứ bảy rồi, mà cũng không có gì hết, các đệ tử xanh mặt hết. Ngài Khương Tăng Hội chí thành cầu nguyện, lúc đó Ngài bạch thầm với Phật rằng:

- Con có chết thân này cũng không tiếc gì hết, nhưng chúng sanh ở cõi này sẽ dứt duyên Phật pháp!

Vào giữa đêm thứ bảy này, Ngài đem hết lòng tín tâm chí thành, dùng hết sức mình đọc to lên danh hiệu Phật ba lần, lúc đó mồ hôi Ngài chảy ra như máu vì hết lòng thành kính. Bấy giờ bỗng nghe có tiếng  vang động ở trong bình, thấy ánh sáng trong bình rọi ra sáng rực cả phòng, lúc đó thầy trò mừng quá lại đảnh lễ, hôm sau đem dâng cho Ngô Tôn Quyền, ông thấy vậy mới kính tin Phật pháp. Theo sử ghi lại còn thử nữa: Là khi dâng xá lợi ông lấy búa đập xem có bể không, nhưng búa đập không bể ông mới tin.

Sau khi đã tin, ông đổi tên làng đó là Phật Đà, tức làng của Đức Phật, và lập chùa đầu tiên của vùng Giang Đông, gọi là chùa Kiến Sơ.

Đó là nói lên lòng tín thành cầu Xá lợi, người cầu kinh này mà có lòng tín thành như vậy thì dễ lãnh hội tri kiến Phật.

CHÁNH VĂN:

                        Bảo cùng Xá Lợi Phất!
                        Ta nói các sự tướng
                        Của người cầu Phật đạo
                        Cùng kiếp cũng chẳng hết
                        Những người như thế đó
                        Thời có thể tin hiểu
                        Ông nên vì họ nói
                        Kinh Diệu Pháp Liên Hoa.   
GIẢNG:

Kết lại nói về sự tướng của người cầu Phật đạo cùng kiếp cũng không hết. Cho nên nói, tội khinh khi không tin kinh này cũng nhiều không nói hết, mà phước của người tin được kinh này cũng không thể kể hết. Ở đây gồm có hai phần là:

- Thứ nhất, là nói về quả báo của người khinh chê kinh này, vì khinh chê kinh này mà chịu quả báo

khổ sở, sống trong tối tăm, là vì chối bỏ con đường giác ngộ tức con đường sáng suốt, phải sống trong vô minh đen tối, phải chịu khổ sở luân hồi dài dài.

- Thứ hai, là nói kinh này với những người có thể tin nhận được. Tức là muốn nhắn đến mọi người, tin được kinh này là đã có trồng sâu hạt giống Phật, chứ không phải thường, không phải là chuyện ngẫu nhiên, cho nên mình có lòng tin sâu vững chắc, ngay đó mình có thể cảm nhận được những điều sâu xa không thể nghĩ bàn của kinh Pháp Hoa.

Như vậy, người tin nhận kinh này là người đã trồng sâu duyên lành với Phật pháp, với Pháp Hoa, có gieo hạt giống Phật đã nhiều rồi chứ không phải ít, nên vì người đó nói kinh Diệu Pháp Liên Hoa này.
Tóm lại: qua ba phẩm này, từ phẩm Tựa tới phẩm Thí Dụ, Phật nhắc rõ bản hoài ra đời của Phật. Phật thí dụ nhà lửa ba xe đó cho mình thấy rõ là:

- Thứ nhất: Là mình phải tin nhận rõ Tri Kiến Phật của chính mình, ai ai cũng đều có đủ hết, tin chắc điều này đó là chúng ta đã có nhân thành Phật, gieo nhân thành Phật. Dù cho tu hành pháp gì, rốt cuộc rồi cũng đến chỗ chân thật không hai này thôi, nếu rời bỏ

cái này mà có cái khác, là cái bên ngoài mình rồi. Cho nên nhận được chỗ này, gọi là chỗ Phật thọ ký chứ không gì khác.

- Thứ hai: mình tin nhận chính mình có khả năng nhận ra Tri kiến Phật này và sống được với nó, bởi vì đây là cái của mình, không phải của ai, đã là của mình thì mình có quyền nhận, có quyền sống.
Thứ ba: là tin chắc, nhớ rõ Tri kiến Phật là cái không hình tướng, không nam nữ, không trí, ngu, già, trẻ gì hết. Như vậy ai cũng có quyền nhận được hết, không phân biệt già, trẻ.

Cho nên Ngài Huệ Năng đến chỗ Ngũ Tổ. Ngũ Tổ hỏi:

- Ông đến đây để làm gì?

Thì Ngài nói:

 - Con đến đây để cầu làm Phật.

Ngũ Tổ mới thử:

- Ông là người mọi, làm sao làm Phật?

Ngài thưa:

- Người có Nam Bắc, nhưng Phật tánh thì không hai. Phật tánh của con với Phật tánh Hoà thượng cũng đồng nhau không khác.

Ngũ Tổ nghe nói như vậy biết đây là người khác thường. Lúc đó trong chúng đông người, Ngài sợ họ biết được, người có tâm không tốt sẽ đố kỵ, họ hại. Ngũ Tổ mới bảo:

- Thôi, đi xuống nhà sau đi!

Như vậy Ngài Huệ Năng thấy được Phật tánh đó Ngài cũng có, Tổ cũng có, đó là không hai không khác, thấy được như vậy, tin nhận được chỗ đó, là chỗ chân thật, là đã có hạt giống sâu với Phật pháp.

- Thứ tư: là biết rõ Tri Kiến Phật thì không thứ lớp cấp bậc. Cho nên ở trước Phật nói là Ngài có nói tam thừa Thanh văn, Duyên giác, Bồ tát thừa, nhưng cũng qui về một Phật thừa thôi. Tin nhận như vậy, đó là mình đã gieo cái nhân giác ngộ. Là đáng nghe được kinh Pháp Hoa này và nếu khéo chút nữa, ngay đâymột niệm tâm mình mở sáng, tâm niệm này không kẹt nơi căn, không trụ nơi trần. Tức là nơi mắt này thấy biết tất cả nhưng không kẹt nơi mắt tai này, cũng không trụ nơi sắc, thinh, hương bên ngoài, mà nó vẫn thấy, vẫn biết thì cái đó là cái gì? Thì ngay đó khai Tri Kiến Phật liền; chính đó liền thấy đức Như Lai ở trong nhà lửa. Cho thấy rõ, kinh Pháp Hoa ở ngay chính mình, không từ đâu khác và như vậy cũng quên niệm cầu ra khỏi ba cõi nữa. Mình trong tình mê thấy ba cõi là thật, nên cầu ra ba cõi để giải thoát. Nếu cầu ra ba cõi thì ở đâu mà giải thoát.

Bởi vậy Ngài Lâm Tế có lần bảo:

- “Các ông từ nhiều nơi đến đây đều có tâm cầu Phật cầu pháp, cầu giải thoát ra ba cõi, kẻ si, các ông muốn ra khỏi ba cõi rồi đi đâu đây? Phật và Tổ là cái tên thuộc về khen tặng”. Nói Phật, nói Tổ đó là cái tên để mình tôn kính Ngài, chứ cái gì là Phật, là Tổ? Phật Tổ chính là cái tâm giác ngộ sáng suốt của mọi người. Nhận rõ, sống được chỗ đó, là Phật Tổ sống. Còn nói Phật Tổ bên ngoài đó cũng là cái tên. “Các ông muốn biết ba cõi chăng? Tức chẳng lìa chỗ tâm nghe pháp này đây”.

Quí vị thấy cái tâm này thế nào đủ ba cõi?
Ngài bảo:

- “Một niệm tâm tham của ông chính là cõi dục.

Một niệm tâm sân của ông chính là cõi sắc.

Một niệm tâm si của ông chính là cõi vô sắc.

Đó là đồ dùng của ông thôi. Ba cõi chẳng tự nói ta là ba cõi, chính là người sáng rỡ rõ ràng ở trước mắt huynh đệ biết soi sáng muôn thứ, xét nét thế giới, người đó đặt tên cho ba cõi. Ba cõi không tự có, do tâm đặt mà hiện ra, nếu không có tâm này thì ba cõi không có chỗ đứng”.

Ngài nói một niệm đang nghe pháp đây đủ hết. Khi một niệm tâm tham nổi lên thì cõi dục hiện liền, một niệm tâm sân thì cõi sắc nó hiện, hiện sân thì tóe lửa liền, còn một niệm tâm si cõi vô sắc hiện, si tức là nó lờ mờ. Cho nên một niệm đây rõ ba cõi, mà cũng đủ luôn cả cõi Phật nữa. Quí vị biết cõi Phật sao không? Thì một niệm thanh tịnh tức cõi Phật hiện thôi. Nhưng một niệm hiện tiền sáng rỡ chưa từng mê đây, thì nó thuộc cõi nào? Không có cõi nào hết, ngay đó là giải thoát rồi. Cầu ra ba cõi thì ở chỗ nào nữa? Cho nên chỉ cần nhận ra một niệm sáng rỡ này, sống ngay đây thì giải thoát liền. Sống trong ba cõi mà tự tại. Còn bỏ ba cõi này để tìm giải thoát thì cũng là lẩn quẩn còn có tâm lấy bỏ, chưa thật giải thoát. Bởi vậy mới có câu "Hồi đầu thị ngạn", tức là quay đầu lại là bờ mé liền, khỏi phải đi đâu hết. Bây giờ mình cứ lo bỏ bờ này đến bờ kia, mà bờ kia ở đâu nữa? Chính đó là cái tâm lấy bỏ. Ở đây nếu khéo soi trở lại, nhớ trở lại là giải thoát ngay chỗ này.
Cho thấy việc này là việc ở ngay nơi mình, chính mình có thể nhận và sống được, không ai làm thay thế cho mình.

Có một tín đồ đến Hoà thượng Triệu Châu hỏi:

-Xin hỏi Hoà thượng, làm thế nào tham thiền mới hay ngộ đạo được?

Triệu Châu liền rời chỗ ngồi đứng dậy nói:

- Tôi đang cần đi tiểu một chút.

Sư bước xuống đi vài bước, rồi quay đầu lại bảo:

- Đó ông hãy xem, chỉ một việc nhỏ này là đi tiểu thôi, mà tôi cũng phải tự mình đi, người khác không thể thay thế được.

Còn việc kia, ông biết rồi. Đó là việc ngay nơi mình, mình làm chứ không cầu người khác làm thay được. Thí dụ Thầy gọi, ai dạ thay cho mình được đây? Gọi mình thì mình dạ thôi, mình nhớ ra, mình nhận ra cái đó cũng mình thôi, chứ ai nhận thế được, khéo thấy như vậy là thấy rõ Tri kiến Phật sẵn nơi mình. Tin nhận được như vậy, đó là mình có hạt giống giác ngộ sâu.

Mong rằng mỗi người nhớ rõ ngay trong nhà lửa vô thường này còn có một đức Như Lai đang ngự trong đó, mình phải khéo nhớ lại, sống với đức Như Lai đó, đừng quá bám vào cái lăng xăng ở trong nhà lửa, cứ vui chơi chạy giỡn như mấy đứa con trong kia, mà bỏ quên đức Như Lai này thì đáng buồn lắm! Ngài Hàn Sơn có bài thi:

                    Từ xưa bao thánh nhân
                    Dặn dò hãy tự tin

Nghĩa là: Bao nhiêu vị thánh nhân từ xưa thường thường dặn dò mình hãy tự tin.

                    Người chẳng đồng căn tánh
                    Cao thấp có chậm nhanh

Mỗi người căn tánh không đồng, có người cao hoặc thấp, cho nên có chậm có nhanh, chậm nhanh đó là do căn cơ của người, chứ còn Phật tánh này không có chậm nhanh, cao thấp.

                    Phật thật không chịu nhận.
                    Đem sức luống nhọc nhằn

Đức Phật đó không chịu nhận, rồi ra sức, ra công tìm đâu đâu nhọc nhằn.

                    Chẳng biết tâm thanh tịnh
                    Chính là ấn Pháp Vương
Chính tâm thanh tịnh là ấn Pháp Vương chứ không gì khác. Vậy mình lo tìm Phật đầu này, đầu kia, mà quên mất tâm thanh tịnh đó là Phật nơi mình, cũng là chỗ Phật thọ ký. Mình khéo sống trở lại, ngay trong vô thường có cái không sanh diệt, chớ lầm mê!

Ngài Ưu Ba Cúc Đa lúc còn nhỏ thôi, gặp Tổ Thương Na Hoà Tu hỏi Ngài:

- Chú năm nay mấy tuổi?

Ngài thưa là:

- Con mười bảy tuổi.

Tổ hỏi tiếp.

- Tánh ông mười bảy tuổi, hay thân ông mười bảy tuổi?

Ngài không trả lời mà hỏi lại Tổ:

- Đầu Hoà thượng bạc, vậy tóc Hoà thượng bạc hay tâm Hoà thượng bạc?

Ngài Thương Na Hoà Tu trả lời:

- À, tóc ta bạc chứ tâm ta không bạc.

Thì Ngài Ưu Ba Cúc Đa nói:

- Cũng vậy, thân con mười bảy tuổi, chứ không phải tánh con mười bảy tuổi.

Ngay đó Tổ thấy chú bé này không phải thường, rồi dẫn theo, sau đó truyền y bát cho Ngài Ưu Ba Cúc Đa.

Cho thấy thân vô thường này lớn lên có trẻ, có già, có tóc đen, tóc bạc còn tánh đó thì đâu có già trẻ gì? Cái nào có già, trẻ, đen bạc, có lớn có nhỏ thì cái đó là thuộc về vô thường thuộc về sanh diệt. Còn cái không có già, trẻ, không có đen bạc gì hết, thì nó đâu có vô thường, mà không vô thường tức là không sanh diệt, sống với cái đó phải sướng hơn không? Nhưng mình lại chịu sống với cái sanh diệt này hơn là sống với cái kia, bởi vì cái kia không thấy.

Ở đây nhớ được như vậy, sống được như vậy, thì từ trong cái vô thường giả dối đó, mình vươn lên, giống như cá nhảy khỏi lưới, ở trong lưới mà nhảy ra được là cái hay, cái giỏi. Trong kinh Pháp Cú, Phật nhắc:

                    Như giữa đống rác nhớp
                    Quăng bỏ ngoài đường lớn
                     Chỗ ấy hoa sen nở
                    Thơm đẹp sạch lòng người

Như đống rác người ta bỏ ngoài đường lớn, chỗ  nhơ nhớp đó, có hoa sen mọc, vì sen thường mọc trong bùn nhơ.

                    Cũng vậy giữa quần sanh
                     Uế nhiễm, mù, phàm tục.
                    Đệ tử bậc chánh giác
                    Sáng ngời với trí tuệ.

Cũng như vậy đó, giữa đám quần sanh này, vừa là uế nhiễm, vừa là mù tối, phàm tục, nhưng mà đệ tử của bậc chánh giác, tức đệ tử của Đức Phật thì sáng ngời với trí tuệ.

Ở trong phàm tục mê mờ này, nhưng người đệ tử Phật phải sáng suốt trí tuệ, ở trong đó mà vươn lên, cũng giống hoa sen từ trong bùn nhơ mà vượt lên khỏi bùn. Đó là cái khéo léo của người biết học Phật, tu Phật, và cũng là ý nghĩa của kinh Pháp Hoa này.

Thấy được như vậy, tin được như vâïy đó, quí vị thấy sống trong cuộc sống vô thường, nhưng mình bớt đau khổ. Bởi vì trong cái vô thường sanh diệt, mình biết có cái không sanh diệt; như vậy tuy nó có vô thường nhưng mình còn có chỗ sống kia. Song phải thường nhớ, chứ không phải học qua hiểu vậy thôi, phải có sự luôn chiêm nghiệm lại. Học vậy mới là khéo học kinh điển. Bởi vậy Ngài Hoàng Bá thường nhắc:

- “Đọc kinh xem giáo lý đều phải uyển chuyển, xoay lại chính mình. Tất cả ngôn ngữ giáo lý chỉ là tấm gương soi lại chính mình hiện nay”. Nếu cứ học theo chữ nghĩa bên ngoài, nhiều khi bị chữ nghĩa đó làm lầm, nghe chuyện trong kinh nói quá sức tưởng tượng, mình lại tưởng tượng thêm nữa, thì nó càng xa.

Như kinh Pháp Hoa này nói Phật phóng hào quang, rồi soi khắp phương Đông, thấy cõi này, cõi kia; nghe như vậy, mình cũng muốn tu cho nó phóng hào quang ra để mà soi thấy chỗ này chỗ kia, thì càng vọng tưởng thêm. Phải soi lại cho rõ, đó là ánh sáng nơi chính mình đây, nó thấy suốt mọi thứ bên ngoài, không lầm lẫn, đó là chỗ sống hàng ngày của mình, vượt qua hết ngôn ngữ chữ nghĩa. Học kinh Đại thừa phải khéo như thế.

[ Quay lại ]