Bài 45 — Khóa vàng của Ðạo sư

177. 道 師 金 鎖 — Khóa vàng của Ðạo sư

Ðạo Sư nói:

                 Pháp vốn chẳng ngại nhau

                 Ba mé cũng như nhiên

                Người vô sự vô vi

                Còn bị nạn khóa vàng

(Theo: Hội Nguyên, quyển 3.)

178. 象 骨 銕 枷 — Gông sắt của Tượng Cốt

Vân Môn yết kiến Tuyết Phong trong lúc Phong sửa soạn thăng tòa vì chúng thuyết pháp. Môn ra trước chúng nhìn kĩ nói:

– Trên cổ mang cái gông sắt ba trăm cân sao chẳng chịu cởi xuống!

Phong nói:

– Tại sao đến nỗi ấy.

Môn lấy tay tự lau mắt của mình rồi rảo bước đi ra. Trong tâm Tuyết Phong lấy làm lạ. Sáng hôm sau, Phong thăng tòa nói:

– Núi Nam có con ba ba, các ông ra vào khéo xem!

Môn cầm gậy ném ra làm cho chúng kinh ngạc. Từ đó chúng đổi quan niệm đối với Vân Môn.

• Tượng Cốt là tên khác của ngọn núi Tuyết Phong, sở dĩ mang tên ấy vì hình núi giống như bộ xương voi.

(Theo: Hội Nguyên, quyển 15.)

179. 祖 心 叱 狗 — Tổ Tâm quát đánh chó

Thiền sư Hoàng Long Bảo Giác Tổ Tâm (nối pháp Hoàng Long Nam) ở phủ Long Hưng cùng với Phán quan Chuyển vận Hà Ỷ Lập, bàn về Triệu luận. Lập nói:

– Hiểu vạn vật là tự kỉ, tình cùng vô tình chung một thể.

Lúc ấy, có con chó nằm dưới bàn hương. Sư lấy cây thước chặn giấy để đánh chó, lại gõ vào bàn hương, nói:

– Con chó là loài hữu tình liền chạy đi. Bàn hương là vật vô tình nên đứng một chỗ. Tình và vô tình làm sao được thành một thể?

Ông Lập chẳng thể đáp, Sư bảo:

– Vừa vào lãnh vực của tư duy liền thành pháp thừa. Vậy thì đâu từng hiểu “vạn vật là tự kỉ?”

(Theo: Tăng Bảo truyện, quyển hạ.)

180. 靈 祐 餵 鵶 — Linh Hựu nuôi con quạ

Qui Sơn đang cho quạ ăn cơm, xoay đầu thấy Ngưỡng Sơn, Qui liền nói:

– Hôm nay ta vì y thượng đường một phen.

– Con theo lệ thường được nghe.

Qui hỏi:

– Nghe là nghe việc gì?

– Quạ kêu tiếng quạ, chim khách kêu tiếng chim.

– Ngặt vì còn trong thinh sắc.

– Hòa thượng vừa nói cái gì?

Qui nói:

– Ta chỉ nói vì y thượng đường một phen.

Ngưỡng Sơn:

– Cái gì gọi là thinh sắc?

– Tuy nhiên như thế đã nghiệm qua không ngại.

– Ðại sự nhân duyên lại làm sao nghiệm?

Qui Sơn giơ nắm đấm lên. Ngưỡng Sơn nói:

– Rốt cuộc là chỉ Ðông vẽ Tây!

– Con vừa hỏi cái gì?

– Hỏi Hòa thượng về Ðại sự nhân duyên.

– Làm gì mà gọi là chỉ Ðông vẽ Tây?

– Vì còn mắc kẹt thanh sắc cho nên con mới hỏi qua?

– Con chưa hiểu rõ việc này!

Qui nói:

– Huệ Tịch hỏi thinh sắc, lão tăng chỉ Ðông Tây.

(Theo: Hội Nguyên, quyển 9.)