NGŨ ĐĂNG HỘI NGHUYÊN - TÁC DỤNG BẢN THỂ PHẬT TÁNH

Đệ tử của Đại sư Bồ-đề Ma-ha Đạt-ma là Ba-la-đề và vua Dị Kiến luận đạo. Vua hỏi:
- Thế nào là Phật?
Ba-la-đề đáp:
- Thấy tánh là Phật.
- Thầy thấy tánh chăng?
- Tôi thấy Phật tánh.
- Tánh tại chỗ nào?
- Tánh tại tác dụng.
- Tác dụng thế nào mà tôi hiện giờ chẳng thấy?
- Tác dụng hiện tiền, tự bệ hạ không thấy.
- Nơi ta có chăng?
- Bệ hạ nếu khởi tác dụng, đâu lại chẳng có. Nếu không khởi tác dụng, thể cũng khó thấy.

- Nếu ngay khi khởi tác dụng có mấy chỗ xuất hiện?
- Có tám chỗ xuất hiện.
- Xin Ngài vì tôi nói tám chỗ ấy.
Ba-la-đề vì vua nói kệ:
Tại thai là thân,
Tại đời là người,
Tại mắt là thấy,
Tại tai là nghe,
Tại mũi ngửi mùi,
Tại miệng nói bàn,
Tại tay nắm bắt,
Tại chân đi lại.
Buông ra trùm khắp pháp giới,
Thu lại chẳng đầy hạt bụi.
Người biết nó là Phật tánh,
Chẳng biết gọi là tinh hồn.
Vua nghe kệ xong, tâm liền khai ngộ bèn sám hối tạ lỗi trước.

BÌNH:

Tánh giác thường bày nơi cửa sáu căn. Mọi tác dụng đâu rời tâm thể! Thế nhưng, vì sao có người chẳng thấy? Ai biết ?
- Chẳng nhọc nói nhiều.