NGŨ ĐĂNG HỘI NGUYÊN: 020. ÁNH SÁNG ĐI VỀ ĐÂU ?

Tăng hỏi:
- Như gương đúc thành tượng, sau khi tượng thành, chẳng biết ánh sáng đi về đâu?
Sư đáp:
- Như ông hiện giờ, tướng mạo lúc còn bé ở đâu?
- Chỉ như sau khi tượng thành, vì sao chẳng chiếu soi?
- Tuy nhiên chẳng chiếu soi, mà dối y một điểm cũng chẳng được.

BÌNH:
Ý hỏi: "Sau khi vọng tưởng lặng hết rồi, cái biết đi về đâu?". Đa số thường lầm chỗ này. Cứ tưởng sau khi sạch hết vọng tưởng rồi, chỉ một bề lặng lẽ không còn biết phân biệt gì nữa. Nhưng nếu không còn biết gì, ai hiện hữu khi ấy? Như hiện giờ tướng mạo khi còn bé tuy không thấy, nhưng đi, đứng, nằm, ngồi có phải là ai khác đâu? Bởi giai đoạn đầu khi còn vọng tưởng, cần có trí để chiếu soi. Đến lúc vọng tưởng sạch hết, thì toàn "thể" tức "biết" đâu nhờ soi chiếu? Tuy không chiếu soi mà "thể hằng biết", nên không một điểm nhỏ có thể lầm! Tóm lại:
Tánh biết vốn không mất!